In de chip van het reguliere paspoort en de Nederlandse Identiteitskaart worden vanaf 21 september 2009 de vingerafdrukken opgenomen. De opname van vingerafdrukken vloeit voort uit de Europese verordening betreffende normen voor de veiligheidskenmerken van en biometrische gegevens in door de lidstaten afgegeven paspoorten en reisdocumenten. Het doel hiervan is het beter beveiligen van reisdocumenten tegen vervalsingen en frauduleus gebruik.

Het opnemen van vingerafdrukken is verplicht. Er is alleen een uitzondering voor kinderen onder de 12 jaar. Van hen worden geen vingerafdrukken opgenomen en dus ook niet opgeslagen in de chip. Ook is er een uitzondering voor personen die lichamelijk niet in staat zijn om vingerafdrukken te laten opnemen.

De vingerafdrukken worden bij het aanvragen van een reisdocument elektronisch opgenomen met een vingerafdruklezer. Indien één of enkele vingerafdrukken niet opgenomen kunnen worden, bijvoorbeeld omdat ze in het verband zitten, dan worden vingerafdrukken van de vingers die wel beschikbaar zijn opgenomen.

Kan vanwege een tijdelijke beperking geen enkele vingerafdruk worden opgenomen, dan kan geen reisdocument met een geldigheidsduur van 5 jaar worden verstrekt. Ook dit vloeit voort uit de Europese regelgeving. Doet zich zo’n situatie voor, dan is er de volgende keuze. Of men komt op een later moment terug als er wel vingerafdrukken kunnen worden opgenomen, of er wordt een reisdocument aangevraagd met een geldigheidsduur van maximaal 12 maanden.

Het is van belang dat de op te nemen vingerafdrukken de best mogelijke kwaliteit hebben. Daarom moet erop gelet worden dat oneffenheden (bijvoorbeeld verfresten) aan de vingers verwijderd zijn als een reisdocument wordt aangevraagd.

De vingerafdruk wordt zowel bij het aanvragen als het afhalen van het reisdocument gescand. Ook na vijf jaar, bij het vernieuwen van het reisdocument, wordt deze procedure herhaald.

Gebruik vingerafdrukken
De vingerafdrukken worden gebruikt om bij het aanvragen en uitreiken van het paspoort en de Nederlandse identiteitskaart te controleren of de persoon die het document aanvraagt ook de rechtmatige houder daarvan is.
Het kabinet heeft overigens een wetsvoorstel bij het Nederlandse parlement ingediend waarin wordt geregeld dat de opgenomen vingerafdrukken worden opgeslagen in de reisdocumentenadministratie en waarvoor de vingerafdrukken kunnen worden gebruikt.

Kinderen niet meer bijschrijven in het paspoort van hun ouder(s)
Bijschrijvingen van kinderen in het paspoort blijven geldig tot 26 juni 2012. Daarna moeten kinderen een eigen reisdocument hebben. Dit is het gevolg van een wijziging van de Europese verordening die voorschrijft waaraan reisdocumenten moeten voldoen. In de gewijzigde verordening wordt het beginsel van één persoon per paspoort geregeld. Vanaf  26 juni 2012 zijn bijschrijvingen niet meer geldig. Geldig blijft wel het document van de houder waarin de bijschrijvingen zijn geplaatst. De paspoortregelgeving zal worden aangepast in verband met het vervallen van de mogelijkheid tot bijschrijving.

De internationale organisatie die leidend is op het gebied van de reisdocumenten (ICAO, onderdeel van de Verenigde Naties), adviseert invoering van het 1p-1p (1 persoon-1paspoort) beginsel, omdat dan identificatie en verificatie van de identiteit van personen met een paspoort beter kan plaatsvinden. De Europese Unie is daarnaast van mening dat door invoering van dit beginsel kinderhandel en kindersmokkel beter kan worden voorkomen in vergelijking met de bestaande situatie waarbij er allerlei verschillende soorten bijschrijvingen in paspoorten van een aantal EU-lidstaten mogelijk zijn.

Om de gevolgen voor de invoering van het 1p-1p beginsel in financiële zin voor gezinnen te beperken is de staatssecretaris van het Ministerie van BZK voornemens vanaf 1 januari 2010 de prijs van de Nederlandse identiteitskaart voor kinderen tot 14 jaar te verlagen tot een prijs die vergelijkbaar is met de prijs van de huidige bijschrijving in een nieuw paspoort (€ 8,70).

Afschaffing gratis Nederlandse identiteitskaart 14-jarigen
Om de kosten van het 1p-1p beginsel voor burgers te beperken valt met ingang van 1 januari 2010 de prijs van een Nederlandse Identiteitskaart (NIK) voor jongeren tot en met 13 jaar onder het jeugdtarief. De prijs van een NIK is dan dus vergelijkbaar met de prijs van de huidige bijschrijving in een nieuw paspoort (€ 8,70). Om dit te financieren wordt met ingang van 1 januari 2010 de eenmalige gratis NIK voor 14-jarigen afgeschaft. Het aanvragen van een gratis NIK kan nog tot en met uiterlijk 31 december 2009. Jongeren die binnenkort 14 jaar worden krijgen van hun gemeente een brief waarin ze worden geïnformeerd over de mogelijkheid tot het aanvragen van een gratis NIK.