Lekker op zaterdagochtend in de natuur bezig zijn. Niet alleen voor je zelf maar ook voor de natuur en het landschap. De werkgroep Venel(Vrijwillig, Educatief, Natuur en Landschapsbeheer) van IVN Bernheze beheert een aantal natuurgebiedjes in de gemeente. In deze gebieden werken de vrijwilligers op zaterdagochtend met een doel.
Zonneschijn
De kikkers, padden en salamanders hebben poelen nodig voor de voortplanting. Deze poelen moeten deels flauwe oevers hebben waar de zon in het voorjaar goed op kan schijnen. Hier warmt het water het eerst op het komt het leven na de winter op gang. De dieren zetten de eieren af tussen de waterplanten. De larven van de libellen leven in het water. Langs de rietstengels kruipen van een aantal soorten de larven omhoog waar ze verpoppen. Uit de poppen komen de libellen te voorschijn.
Rond de poelen worden opgaande bomen en struiken kort gehouden. Bomen die te veel schaduw op poelen veroorzaken zagen de werkers om. Op andere plaatsen krijgen bomen de kans om door te groeien. Als de bomen rond de poelen niet worden weggehaald zijn de poelen niet geschikt voor salamanders, kikkers, padden en libellen
Stapstenen
De poel bij de Klotbeek en de poel aan de Piet Geersdijk zijn zogenaamde stapstenen: natuurgebiedjes die een horen bij een reeks van natuurgebiedjes tussen grotere natuurgebieden. De poel bij de Klotbeek in Heeswijk-Dinther is een stapsteen aan de beek de Leijgraaf. De Leijgraaf eindigt in het Aa-dal. Aan de Leijgraaf liggen meerdere kleinere natuurgebiedjes. Maar ook de bijzondere wijstgronden aan de Karperdijk in Uden staan in verbinding met de Leijgraaf.
De Poel aan de Piet Geersdijk ligt in de nabijheid van de Peelrandbreuk met de wijstgronden in Nistelrode. Vlak bij de poel loopt de Venloop, de beek die uiteindelijk via de Groote Wetering helemaal bij het landgoed de Wamberg in Rosmalen in de Aa uitmondt.
Via de stapstenen verplaatsen de dieren zich, ontmoeten ze soortgenoten en vindt er genetische uitwisseling plaats. Door de genetische uitwisseling is de kans op het voortbestaan van de soort groter.
Schuilruimte
Salamanders, kikkers en padden leven buiten de voortplantingstijd op het land. In de winter zoeken ze beschutte plekken, op en in de grond. Takkenrillen en verterende boomstammen bieden schuilruimte. Daarom laten de werkers stammen en takken op de grond liggen. Soms zaagt de groep bewust een boom om en laat deze in zijn geheel liggen. Af en toe wordt een boom geringd zodat deze afsterft. In een stervende boom vinden veel insecten een plek. Deze insecten zijn onmisbaar in de voedselketen. Tussen de takken en onder de stam vinden hagedissen schuil- en leefruimte. Om een leefgebied geschikt te maken voor een soort moet aan veel worden gedacht en gewerkt.
Monitoren
De poel aan de Piet Geersdijk ligt niet aan een beek. Tussen de poel en de beek ligt bos. De werkgroep maakt een doorgang tussen de poel en de beek om libellen en vlinders de ruimte te geven om van de beek bij de poel te komen en andersom.
Door leden van het IVN worden gebieden in het voorjaar en de zomer bezocht om de soorten te inventariseren. De afgelopen jaren zijn bij de beek meer vlinders gezien dan rond de poel. Met de genomen maatregelen is de verwachting dat er meer vlinders komen bij de poel. Niet alle gewenste effecten bereik je in één jaar. Daarom voert de werkgroep de werkzaamheden gefaseerd uit. Elk jaar wordt er werk verricht. Nooit te veel ineens om de natuur niet te veel te verstoren en de dieren de kans te geven zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Bovendien lopen de meeste stobben bomen en struiken na het omzagen weer uit. Door om de paar jaar wat bomen om te zagen wordt de variatie van de bomen en struiken in leeftijd ook groter.
Alpenwatersalamander
Een aantal mensen heeft in het voorjaar van 2008 een groot aantal poelen in Bernheze geïnventariseerd. In het merendeel van de poelen is de kleine watersalamander gevonden. Alleen in de poel aan de Piet Geersdijk is de alpenwatersalamander gezien. Het streven is om in meer poelen in Bernheze de alpenwatersalamander als soort te krijgen. Hiervoor moet het leefgebied in en rond de poelen worden geoptimaliseerd. Ook moeten de poelen door verbindingszones met elkaar verbonden worden zodat de alpenwatersalamander naar de poelen kan komen. Om Bernheze heen wordt de alpenwatersalamander vaker in poelen aangetroffen.
Venwitsnuitlibel
Een bijzondere waarneming bij de poel aan de Piet Geersdijk in 2008 was de venwitsnuitlibel. Deze soort komt steeds vaker in Nederland voor. De waarneming aan de Piet Geersdijk was de eerste waarneming van deze soort in Bernheze. Omdat libellen zich makkelijker over een grotere afstand verplaatsen kan deze soort vaker op andere plaatsen in de gemeente aangetroffen gaan worden.
Bomen kappen
Werken aan biodiversiteit betekent ook dat op plaatsen bomen gekapt moeten worden. Als er geen bomen gekapt worden in de natuurgebieden zullen er best mooie bossen ontstaan met een groot aantal dieren. Echter door het aanbrengen van variatie, onder andere door het kappen van bomen op specifieke plekken, komen er meer verschillende leefgebieden en kansen voor meer soorten. Dit is nodig om de biodiversiteit, de soortenrijkdom op een hoger niveau te krijgen. Ook in de werkgroep is er af en toe discussie of een boom om moet of niet. Door met elkaar de argumenten uit te wisselen is er begrip. Heeft u vragen over de werkzaamheden van het IVN, neem dan gerust contact op met het bestuur en de coördinator, Harry van der Pas van de werkgroep. We nemen u graag mee het veld in om ons gebiedjes te laten zien en uitleg te geven.
Wilt u een keer meehelpen? U bent van harte welkom. Hoe meer werkers, hoe meer we kunnen werken aan de biodiversiteit.