overweging in de kerstnacht 2012

Woensdag stond ik bij deze kerststal met een groep gasten van een zorgboerderij. Kwetsbare mensen. Wanneer je ze vraagt wie daar allemaal in de kerststal staan dan herkennen ze Maria en Jozef, de herders, de drie koningen. En de engel met Gloria in excelsis Deo in zijn handen. Spontaan zingen we Gloria in excelsis Deo want ook al hebben sommigen van hen moeite om zich uit te drukken, zingen gaat dan vaak nog wel. Vooral de mooie kerstliederen uit hun jeugd. Zelfs Anna die helemaal gekromd in een rolstoel zit en niets zegt, zingt luid en duidelijk De herdertjes lagen bij nachte… Zo enkele dagen vóór Kerstmis is er een lege plek in de kerststal: het Kindje Jezus. Hem hebben we nu op deze avond binnengebracht. Zo kwetsbaar. We hebben het hier niet over een God die almachtig de wereld naar zijn hand zet. Zo is onze God niet. Hij komt in ons midden in een kwetsbaar, hulpeloos kind dat in een armzalige kribbe wordt gelegd.

Misschien dat sommigen van u denken dat dit een mooi sprookje is om ons te vertederen. Met al die mooie kerstverhalen mogen we niet vergeten dat het met de geboorte van Jezus gaat om een concreet gebeuren in onze geschiedenis. Jezus is echt geboren in onze tijd – ‘toen keizer Augustus een volkstelling wilde houden’ - en op een speciale plek: Betlehem in Israël. Ook dat maakt al met al die Blijde Boodschap wel erg kwetsbaar. Want het roept nogal wat vragen op. Waarom Israël? Die joden zijn toch maar een moeilijk volkje? Waarom in een tijd dat de Romeinen de hele toenmalig bekende wereld veroverd hadden? Als ik het zou moeten organiseren dan had ik wel andere omstandigheden uitgekozen. God heeft wel erg veel risico genomen!

Misschien heeft God dit bewust gedaan. Misschien was het zijn bedoeling wel om zich heel kwetsbaar op te stellen. Mensen hebben daar altijd moeite mee gehad. Wij vergapen ons liever aan BN-ers, soapsterren. Een televisieprogramma over de jetset zien we liever dan wat informatie over armoedzaaiers. Toch horen we in het verhaal van Jezus’ geboorte dat het zich allemaal afspeelt in een stal en dat herders de eerste bezoekers zijn. Herders zijn in die tijd de seizoenarbeiders zoals nu de Polen en Roemenen. Waarom toch die keuze van God voor het kwetsbare?

Ik denk dat je pas echt van iemand kunt houden als je ook kwetsbaar bij hem of haar kunt zijn. Ontmoetingen die enkel gebaseerd zijn op power en macht, houden geen stand. Dat is in onze relaties, het is ook zo in onze samenlevingen, het is op wereldvlak. Wie denkt met macht de mensheid te kunnen verbeteren, komt bedrogen uit. Daarom klinkt op deze avond ook dat prachtige gedicht van de profeet Jesaja: het juk dat ons knechtte is gebroken… Een kind is ons gegeven. Dit Kind zal ons leiden…

Ik hoop het. Ik wens het ons toe dat dit kwetsbare Kind ons zal leiden. Ik hoop dat die kwetsbare boodschap ons zal blijven leiden. Want kwetsbaar is dit Kind - ook als volwassene – geweest. Tot op het kruis. Kwetsbaar zal een boodschap van Licht en Liefde altijd blijven. Kwetsbaar. Daarom ook heeft de moord op een twintigtal basisschoolleerlingen van 6 en 7 jaar zo’n impact terwijl er elders duizenden volwassenen sterven. We voelen allemaal aan dat kwetsbare levens vermoord worden. Er sterft iets in ons allemaal.

Kunnen we even de tijd nemen om bij deze kerststal stil te blijven staan? Ook bij de kerststal bij ons thuis? Een moeder en vader die het nieuw geboren leven koesteren en behoeden. Die zich ook afvragen: ‘Wat zal er worden van dit Kind?’ Is het niet een vraag die iedere ouder zich stelt? Je blijft investeren in je kwetsbare relatie omdat dit echt leven brengt. Duurzaam leven.

Een oude gedachte rond Kerstmis is dat in Jezus God zelf mens is geworden, opdat wij mensen weer goddelijk worden. Dat is prachtig. Dat geeft ook dynamiek aan al ons dagelijks geploeter. Kerstmis wordt dan een feest waarin we toelaten dat in al onze kwetsbaarheid we groeien tot mensen van God. Is dat geen wens van Zalig Kerstmis waard?

Joost Jansen o.praem.