Ook Michael Boogerd heeft bekend, net zoals Lance Armstrong. De verantwoordelijken in Haaren ook. Het zijn feitelijk openbare biechten. Hebben ze berouw? Dat wordt niet duidelijk. Ze geven allemaal redenen aan waarom: ‘Iedereen deed het.’ Schamen ze zich? Vergeving is pas mogelijk - volgens de christelijke traditie - als je berouw hebt. En dan daarna? Hoe barmhartig zijn wij? En welke grenzen kent barmhartigheid? Je kunt toch niet alles goed vinden en er maar een sausje barmhartigheid over uitgieten?
Om helderheid te bieden aan al die gechoqueerde tijdgenoten (en ook aan ons) vertelt Jezus de parabel van de twee zonen. Een overbekend verhaal, zeker na de boeken van Henri Nouwen en het prachtige schilderij van Rembrand. Kun je nog iets nieuws zeggen buiten het geijkte verschil tussen de eerste en de tweede zoon? Wat mij – aangestoken door de actualiteit – wel opvalt is hoe verschillend men met barmhartigheid omgaat. De jongste zoon gelooft er niet meer in na alles wat hij gedaan heeft. Hij wordt eerder gedreven door zijn buik en het gemis aan behoorlijk voedsel. Dagloner bij zijn vader is altijd nog beter dan dagloner in den vreemde. Hij kiest voor de minste van de twee kwaaien. Een ding doet de tweede zoon wel: hij bekent wat hij heeft misdaan. Dat is een eerste stap. Soms komen mensen zelfs niet tot deze eerste stap. Ze verzinnen van alles om onder een bekentenis uit te komen, en vaak is het de schuld van de ander. Iemand die werkte in Vught bij de zwaarste boeven vertelde dat er een zei: ‘Ik heb niet gestoken maar het mes ging er gewoon in.’ Neen, die jongste zoon bekent. Hij heeft misdaan tegen de hemel en tegen zijn vader. Het gaat hier dus in feite om twee vaders aan wie hij bekent, zijn vader op aarde en de Vader in de hemel. Dat is mooi als je die twee vaders zo met elkaar verbindt. Want zo is het ook. Vergeef ons onze schuld zoals wij elkaar onze schuld vergeven… We bidden het geregeld in het Onze Vader. Wanneer mensen vandaag nog biechten dan komt het meestal door die koppeling van die twee vaders. Je voelt aan dat wat je hier op aarde misdoet, ook een doorwerking heeft in de hemel. Dat geeft heel je handel en wandel wat meer gewicht. Al wordt er vandaag niet meer zo vaak gebiecht, het gebeurt nog steeds. Juist vanwege die band tussen wat je hier op aarde doet en misdoet en de uitwerking die het heeft bij God zelf. Wij kunnen Hem beschadigen…
De houding van de vader is geweldig. Het lijkt alsof hij alles onmiddellijk vergeven heeft. Kan dat? De eerste zoon verweert zich tegen deze opvatting. Gelukkig dat er die eerste zoon is. Hij brengt het gezonde verstand in. Dat zou toch wel gemakkelijk zijn: je gooit alles over de balk en dan word je weer in ere hersteld! Er zijn toch grenzen aan de barmhartigheid?! Misschien wordt die grens wel bepaald door alles wat die tweede zoon heeft bekend. Hij erkent open en bloot dat hij flink fout is geweest. Niks verdoezelen of zeggen dat het wel meevalt omdat het zo vaak gebeurt. Omdat iedereen het eigenlijk ook wel doet… Wie zijn fouten ontkent, kan nooit echt hersteld worden. Wie het op een akkoordje gooit met zijn geweten, zal nooit in het reine komen.
Ontroerd worden door de misstap van je kind of van iemand anders, is groots. Hem of haar meenemen op een weg van herstel, is nog groter. Want de littekens blijven. En als er veel vocht in de lucht komt, beginnen littekens te trekken ook al is het nog zo lang geleden. De weg zal nooit meer het zelfde zijn. Dat is een last, het is ook een zegen. Leven in vergeving betekent dat je steeds afhankelijk blijft van de barmhartigheid en de liefde van anderen. En ook van die van God. Zo gaat het wel over leven en dood. Wat er ook gebeurd is in een mensenleven, de ontferming brengt leven. Echt leven…