‘Vrijheid spreek je af’, is het motto dat ons vanuit de overheid wordt aangereikt. Is dit zo? Spreek je vrijheid met elkaar af? Natuurlijk moet je je voor vrijheid inspannen. Je zoekt andere mensen op. Er moet overlegd worden. Als er oorlog is vallen er doden, soms heel veel doden. Je kunt dan een wapenstilstand sluiten, maar dat is nog geen vrijheid. Dat zie je in Korea, er hoeft maar iets te gebeuren of een wapenstilstand staat op losse schroeven. Vrijheid is namelijk geen afspraak om wat vijandelijkheden te staken. Vrijheid is veel meer.
Wij leven in een maatschappij waarin mensen geen belemmeringen willen ervaren. Ik bepaal zelf mijn eigen leven. Daar heeft niemand iets over te zeggen. Zo lang het goed gaat… denk ik dan. Want gaat iemand iets mankeren dan ben je bijvoorbeeld overgeleverd aan de zorg van anderen die hun eigen mechanismen hebben. Er zitten dus grenzen aan die instant-vrijheid. Hoe vullen we een open vrijheid in?
Het heeft allemaal te maken met bezieling, bezieling om een ander. Ik hoor nog een vrouw tegen haar doodzieke man zeggen: ga nu maar, het is goed zo. Na meer dan vijftig jaar huwelijk was hun liefde zo gegroeid dat zij hem de vrijheid gaf om te sterven. Uit liefde. Om die bezieling en die liefde hebben ook anderen hun leven gegeven. Dat gedenken wij in deze dagen. Om die bezieling en liefde kan Jezus op de vooravond van zijn eigen dood zeggen: ‘Als gij Mij zoudt liefhebben zoudt gij er blij om zijn dat Ik naar de Vader ga.’ Met andere woorden: ‘Dan zouden jullie blij zijn dat ik ga sterven.’ Want als die Jezus sterft, komt er een nieuwe vrijheid voor mensen vrij. Dat kunnen we in de geschiedenis van tweeduizend jaar christendom wel zien. De vrijheid ten opzichte van tirannen en machthebbers is kenmerkend geweest voor christenen. ‘Mijn schild ende betrouwen zijt Gij o God mijn Heer.’ Ervaren dat jouw bezieling komt van een God en Vader die er altijd is, met zijn bevrijdende boodschap en de voeding die Hij schenkt in het heilig Brood, is van grote betekenis. Voor Jezus was het de drive in zijn leven. Na Hem voor vele anderen. Een pastoor Lathouwers was niet klein te krijgen in de jaren 40-45. Ik hoorde van een tante Riek uit Winterswijk die aan het hoofd heeft gestaan van een grote onderduikorganisatie waardoor 300.000 mensen gered zijn. Haar Godsvertrouwen heeft haar geleid, ook toen ze verraden werd, totdat ze aan de tyfus overleed in het concentratiekamp Ravensbrück. Een tiran kreeg haar niet klein omdat zij een ander boven zich had, God. Zo heeft zij haar vrijheid ingevuld, ook toen ze in het gevangenkamp zat. Vrijheid zit van binnen.
Vrijheid spreek je af… dat is mooi, maar het is onvoldoende. Echte vrijheid kan geen overeenkomst zijn tussen mensen. Echte vrijheid heeft te maken met een bezieling die je gegeven wordt. Vrijheid moet je wel steeds ontwikkelen, want het is niet een vrij zijn van. Een houding dat je gewoon vrij wilt zijn om alles te doen wat in je hoofd opkomt, daarvan moeten we eerder bevrijd worden. Het gaat veeleer om vrij te zijn voor anderen, om met die mensen te werken aan een veilig klimaat waarin onze kinderen kunnen opgroeien. Het gaat tegen alle verslaving in. Wie zich bevrijdt van de kleine en grote verslavingen krijgt ruimte. Er ontstaat ruimte om lekker creatief te zijn. Even diegene die je het meest lief is, verrassen met een bloemetje. Even dat bezoekje aan iemand bij wie je toch al zo lang wilde aangaan. Toch die vraag van mensen om jouw hulp en jouw inzet niet uit de weg gaan. Onze samenleving vraagt om vrije en geëngageerde mensen. Onze kerk, onze parochie vraagt er ook om. Wij houden die beweging van Christus levend. Als wij er niets meer aan doen, verdwijnt de kerk uit HDL. Tot vrijheid zijn wij geboren, staat er in de bijbel. Laten we met die vrijheid goed omgaan. Die vrijheid wordt ons steeds weer gegeven! Vrijheid spreek je niet alleen af, vrijheid mag je van God ontvangen. Het is bezieling, geestkracht om tot vrede te leven.
Joost Jansen o.praem.