In Vorstenbosch ligt een Tibetaans boeddhistisch centrum in een prachtige verbouwde boerderij mét tuin. Wellicht zijn er onder u mensen die - bijvoorbeeld in het kader van de KBO - daar eens een kijkje zijn gaan nemen. Het is zo anders, hoor je zeggen. Overal afbeeldingen van Boeddha, in stilte verzonken. Helemaal afstand doen van je emoties en gevoelens. Wij zouden zeggen: ‘Heerlijk, even helemaal niets aan je kop.’ Dat is aantrekkelijk. En bij Intratuin kun je van die Boeddha-beelden kopen. Zowel in het Boeddhisme als in het oudere Hindoeïsme wil men door meditatie afstand doen van eigen emoties om in het Niets te geraken, om - zoals bij het Hindoeïsme - de cirkelgang van het leven te doorbreken.
Die rijke leeft in zijn eigen wereld. Hij ziet gewoon niet de arme die aan zijn deur ligt. Zelfs als zou hij er overeen moeten stappen bij het naar buiten gaan: hij zou hem niet zien, denk ik. Armoede komt niet in zijn systeem voor. Wanneer mensen in armoede leven, dan is dat hun probleem. Hadden ze in hun leven maar beter moet opletten. Alles is tenslotte een kwestie van keuzes maken.
Maar het christendom is een heel andere godsdienst dan het boeddhisme. Wie het verhaal van Jezus serieus neemt, weet dat iemand anders – en met name de arme – jou is toevertrouwd. Zoals ook God zich over een arme ontfermt… De arme Lazarus wordt in de schoot van God opgenomen. Zijn naam Lazarus heeft te maken met ‘ontferming’: eleison, elason, lazarus. Het is de kern van Jezus’ boodschap: God ontfermt zich over ons en dus moeten wij ons over een ander ontfermen. Wanneer je dan een arme of een verschoppeling of een noodlijdende op je weg komt dan mag dat je niet onbewogen laten. Niks geen afstand doen van je emoties en gevoelens. Eerder verontwaardiging.
Wie op een christelijke manier gelooft, wie zich in zijn bestaan laat leiden door het verhaal van Jezus, kan niet onbewogen blijven voor de arme die voor zijn deur ligt. Voor mijn deur? Voor de deur van deze kerk? Waar dan? Of moeten we ons de vraag stellen: ‘Waar laat ik mij raken? Door wie laat ik mij raken? Waar word ik kwaad bij geleden onrecht? En kan ik nog verontwaardigd worden?’ Lieve mensen, dit zijn niet alleen zuiver menselijke vragen, het zijn ook de vragen van een christen. Er gaapt gewoon een kloof tussen mensen die zich opsluiten in cijfertjes, in het gelijk van de wetten en regelingen en mensen die – soms ook door eigen schuld, ik geef het grif toe – in de sores zitten en de eindjes aan elkaar moeten knopen. En dan zegt Jezus ons: ontferm je over die ander.
Gisteren twitterde paus Franciscus nog: als je met Jezus op weg gaat, als je met Hem de deur uit gaat, dan haal je je veel moeilijkheden op de hals. Dan schrik je gewoon wakker. Vaak willen wij een boodschap die ons geruststelt. ‘Stil maar, wacht maar, als wordt nieuw, de hemel en de aarde.’ Dat is niet de boodschap van Jezus. Als je je woning uit gaat dan ligt Lazarus voor je deur, degene over wie je je te ontfermen hebt. Als je je deur uitgaat dan zijn er legio redenen om kwaad te worden, geïrriteerd. Je hebt dan geen zorgeloos leventje meer, je kunt dan niet meer zelfverzekerd zijn, zegt de profeet Amos in de eerste lezing. Je zult steeds bewogen blijven. Maar je leeft wel!
Die Lazarus is niet alleen te vinden in onze dorpen waar ook de (relatieve) armoede groeiende is. Lazarus ligt wereldwijd voor onze deur. Bezuinigen door geld weg te halen bij ontwikkelingshulp klopt niet met het evangelie van vandaag, zo concreet wordt het wel. Als we dan moeten bezuinigen – en dat moeten we – dan zal het eerder gebeuren doordat we de handen ineen slaan en bijvoorbeeld zelf meer doen in de zorg. Lazarus ligt ook voor onze deur, dichtbij en ver weg. Als we maar verontwaardigd kunnen worden! Als we ons maar laten raken!
Joost Jansen, norbertijn