Pater van den Elsen draait zich ongetwijfeld in zijn graf om. De Rabobank die hij meer dan honderd jaar geleden gesticht heeft, moet 774 miljoen euro boete betalen vanwege gesjoemel en graaipraktijk. Een kleine groep van 27 Zacheüssen binnen de bank zijn de fout ingegaan. Het is van alle tijden zo kunnen we constateren nu we het evangelie hebben gehoord. Zacheüs zette de mensen ook af. Hij misbruikte zijn positie om meer gewin voor zichzelf te hebben.
Wat is er nodig voor nieuwsgierigheid? Er is een ‘van horen zeggen’. Over Jezus wordt gesproken. Goede dingen, ook minder mooie zaken. Sommige zeggen dat Jezus van de duivel bezeten is. Waarom? Omdat Hij irriteert. Mensen die zich inspannen om de wereld een beetje de goede richting in te duwen, zijn vaak irritant. Die wil je niet in je buurt hebben, want dan moet je zelf ook in beweging komen. Anderen echter dwepen met Jezus. Van hen moet Hij ook niet veel hebben want Hij weet maar al te goed dat dweperij snel kan omslaan in onverschilligheid. In ieder geval is Zacheüs nieuwsgierig. Hij wil Jezus beter leren kennen.
Wat schrikt Zacheüs als Jezus onder zijn vijgeboom blijft staan en omhoog kijkt. Hij kijkt mij aan. Ik ben iemand voor Hem. De blikken van Jezus en Zacheüs die elkaar aankijken. En dan de mededeling – het is geen vraag maar gewoon een constatering – ‘ik wil bij jouw te gast zijn.’ Wat gebeurt er dan? Wat gebeurt er als je bij een vreemde in huis komt? Je leefwereld wordt even opgeschud. Maar die ene daad van ontferming van Jezus heeft wel grote gevolgen bij deze Zacheüs.
Wat kan één gebaar situaties omkeren! Je ziet dat in programma’s als Familiediner. Je ziet het in de politiek als twee kemphanen elkaar de hand schudden: Yitzhak Rabin van Israël die de hand schudt van Jasser Arafat onder het toeziend oog van Bill Clinton. Of Paus Franciscus die de voeten van een moslima in de gevangenis wast en kust. En gebeurt het ook niet onder ons als je een bloemetje meebrengt voor je vrouw, zo maar, omdat je van haar houdt? Je hebt misschien geld om een hele bloemenwinkel te kopen. Daar gaat het niet om, het gaat om dat ene kleine gebaar. Want dan gebeurt er iets van binnen. Een daad van barmhartigheid, een daad van liefde.
Zo gaat het ook bij Zacheüs. Hij ervaart dat hij de moeite waard is ook al heeft hij nog zoveel gegraaid. Hij leeft op en verbindt ook consequenties aan zijn omkeer. Hij vergoedt overvloedig wat hij eens gegraaid heeft. Zou dat niet meer moeten gebeuren? Ook vandaag! Dan gaat het niet over de hoogte van de bedragen, het gaat wel of mensen elkaar zien, elkaar in de ogen kijken. Paus Franciscus vertelde eens dat iemand bij hem kwam biechten en ze hadden het over de vele bedelaars in Buenos Aires. Hij vroeg aan de biechteling: geef je ook aan de armen, aan de bedelaars hier in de stad? Ja, dat doe ik, zei de man. En knoop je dan ook een praatje aan? Dan pas betekent de ander iets voor jou. Je voelt onmiddellijk aan dat hier de kern van de zaak wordt geraakt.
Wanneer wij in kleine gebaren de ander meenemen en goed doen, dan is Jezus te gast in mijn huis. Natuurlijk is hij hier in onze kerk aanwezig. Maar Hij is er ook als we mensen belangeloos goed doen. Hij zal dan zeggen, vandaag – en dat kan iedere dag opnieuw gebeuren – vandaag wil ik bij jou te gast zijn. En als die Jezus bij ons te gast is, wat gebeurt er dan? Ons bestaan zal ongetwijfeld anders worden. Maar voor het kleine, minuscuul kleine geval dat Hij werkelijk in ons gezin komt en meedoet, hoe zouden wij dan ons huis inrichten? Hoe zouden we dan met elkaar optrekken. We gaan dan wel een gewaagd leven tegemoet. Wie we zijn, is afhankelijk van de ontmoetingen die we hebben. Jezus kijkt ook nu ons aan en zegt: kom snel naar beneden uit je hoge positie. Ik wil vandaag bij jou en bij jou, en bij jou te gast zijn…!
Joost Jansen, norbertijn