Gezinnen staan onder druk. Kijk naar een doorsnee groep op onze basisschool: het percentage kinderen van gescheiden ouders is groot. Dit percentage groeit nog steeds. Ik wil geen oordeel vellen over het feit van de scheiding van deze ouders. Ik ga er wel vanuit dat toen deze man en deze vrouw besloten hebben om samen te gaan wonen, om te trouwen, om te kiezen voor het krijgen van kinderen dit niet gedaan is met het oog op hun scheiding nu.
Wij verlangen allemaal naar geborgenheid. We willen die geborgenheid ook aan anderen bieden, met name aan onze kinderen. Jozef wilde dat voor Jezus en Maria, zijn vrouw. Twee keer staat er in dit verhaal ‘Sta op’. Ze moeten ‘verkassen’. Ze moeten vluchten. Zoals zoveel gezinnen vandaag. Rond Syrië zitten de vluchtelingenkampen overvol. En op zoveel andere plekken op onze aardbol. Een verantwoordelijke van het Rode Kruis vertelde deze week over hun zorg voor de kinderen: niet alleen dat ze voldoende te eten krijgen, maar ook dat ze – hoe primitief ook – les blijven krijgen. En dat ze kunnen blijven spelen. Dat ze zoveel mogelijk een normaal leven blijven houden, terwijl de ellende levensgroot is. Een normaal leven…
Een normaal leven is een bestaan in harmonie. De omstandigheden kunnen verschillend zijn, je kunt in de rotzooi zitten of je kunt in luxe worden groot gebracht, in beide gevallen gaat het toch om harmonie. Vroeger hadden ze het in de gezinnen gewoon arm. Velen van u weten dat. Maar men wist er wat van te maken. Het gaat er meer om dat de verhoudingen goed zijn en dat wanneer er ruzie en onenigheid is, dit weer goed gemaakt wordt. Ook voor het oog van de kinderen. Harmonie betekent niet dat alles gladjes verloopt. Harmonie gebeurt wanneer steeds hersteld kan worden wat verkeerd gaat, wanneer er duidelijkheid is over de goede richting, samen. Harmonie gebeurt daar waar met de verschillen geleefd kan worden.
De laatste dagen rond Kerstmis komen op de sociale media heel wat berichtjes langs van meisjes die van huis zijn weggelopen. Ze kunnen de spanningen niet meer aan. De feestdagen dwingen als het ware de mensen om het leuk te hebben. Maar dat kun je niet op bestelling. Wat een pijn wordt er geleden! Wie geeft uitkomst? Dat het meisje wordt teruggevonden is één, dat er een verder voor haar is binnen een verband, is een veel grotere uitdaging.
Jozef volgt iedere keer weer de droom, net zoals zijn voorganger uit Egypte, de Jozef die de dromen van Farao uitlegde. Jozef volgde al de droom toen hij tot de ontdekking kwam dat Maria in verwachting was. Hij volgt nu ook zijn inzicht. Hij volgt de ontwikkelingen van zijn tijd en weet steeds weer de juiste beslissingen te nemen om Maria en Jezus een veilig bestaan te geven. Hij luistert naar wat God tot Hem zegt. Of misschien zijn de omstandigheden wel Gods boodschap voor hem. We hoeven echt niet alles ingefluisterd te krijgen. We kunnen ook gewoon in alles wat ons overkomt zó handelen dat vrouw en kind, dat je als hele gezin bij elkaar blijft en een veilig klimaat schept. De verhalen uit onze Traditie helpen daarbij. Je hoeft niet steeds zelf het wiel uit te vinden. Jozef maakt de goede keuzes en bouwt zo mee aan een veilig klimaat waarin Jezus kan opgroeien. Waarin Jezus de waarden van zijn Traditie krijgt overgedragen.
Hoe doen wij dat? De waarden overdragen? Niet alleen in onze gezinnen maar ook in de grotere samenleving? Wij vormen tenslotte ook samen die Familie van God, met al onze verschillen en variaties. Misschien is dat wel een grote waarde: het in harmonie omgaan met de verschillen die er zijn. In onze gezinnen en in onze samenleving. Familie in het klein, familie in het groot. Wat in het gezin geleerd wordt, heeft ook zijn invloed in de samenleving. Ik bid God dat we groeien in trouw en geduld, in liefde, om met al die verschillen goed om te gaan. Om de verschillen te ervaren als rijkdom, aan elkaar gegeven, en ook van God gegeven.
Joost Jansen o.praem.