De lat wordt wel echt hoog gelegd. Wie kan dit allemaal nog volbrengen? Als uw rechterhand tot zonde leidt: afhakken die hand… En ga zo maar verder. Ik kan begrijpen dat mensen dit wat al te gortig vinden. Om maar niet te spreken van al die andere voorschriften. Niet boos zijn, niet een vrouw slinks aankijken, geen eed afleggen, enz. Jezus legt de lat erg hoog. Waarom?
Dit stukje evangelie is genomen uit wat genoemd wordt de Bergrede. Het is de openingstoespraak van Jezus waarin Hij kort uiteenzet hoe je op een zuivere manier in het leven kunt staan. Hoe je met anderen kunt optrekken zodat mensen er gelukkig aan worden. Niet de hele boodschap van Jezus staat in deze Bergrede. Maar wel veel. Jezus staat nog maar aan het begin van de drie jaar die Hem uiteindelijk op het kruis doen belanden. De Bergrede komt – zo denk ik er tenminste over – uit een jarenlange praktijk van gewoon iedere sabbat naar de synagoge gaan en zien hoe daar de professionals van het geloof met de traditie omgaan. Jezus zal zich geregeld ontzettend geërgerd hebben. Hij komt mensen tegen die precies weten wat God van hun medegelovigen verwacht. Ze hebben als het ware God op zak. Deze mensen zijn er van alle tijden, ook vandaag. Neem het voorbeeld in dit evangelie van iemand van wie verwacht wordt veel aan de synagoge, of aan de kerk te geven. Hij zorgt er voor dat hij alles in een stichting onderbrengt. Dan blijft het geld onder handbereik. Dat is toch logisch?! Maar je voelt onmiddellijk aan dat er op die manier gesjoemeld wordt. Er zijn veel voorbeelden meer.
Moet die lat zo hoog? Is er een ontspannen weg om te gaan? Ja, die is er. Dat is de weg van binnen, de weg van het hart. Wij zijn vaak veel te gefixeerd op de buitenkant. Jezus verwijst naar de binnenkant. Volg je gevoel. Volg je gevoel voor liefde, voor de fijngevoeligheid in de liefde. De meesten onder ons weten hoe we juist de mens die ons het meest dierbaar is, door hele kleine dingen kunnen kwetsen. Een botte opmerking, net voordat je het huis uitgaat naar je werk, kan bij de ander de hele dag doorwerken. En dan is het al weer avond voordat je het goed kunt maken. Alle grote oorlogen beginnen doordat ergens, op een kleine plek, haat is gezaaid. De lont hoeft dan maar in het kruitvat te vallen en de oorlog is een feit. Pas jaren later – ook weer door kleine stappen van toekeer naar elkaar – kan aan vrede gewerkt worden. En als er dan een tegel door een ruit wordt gegooid omdat iemand vindt dat de buurt netjes moet blijven, dan zegt dat ook iets van onze samenleving. Het gebeurt hier in HDL.
Er klinkt dus vandaag een stevige oproep om met veel fijngevoeligheid elkaar te bejegenen. En daar is durf voor nodig. Dit komt je niet als vanzelf aanwaaien. Het is op de eerste plaats een durf bij je zelf. U en ik zijn vaak heel vergoelijkend naar ons zelf toe. We weten dat we soms fout zitten, maar ach, niemand is toch volmaakt? Maar er is ook durf nodig om in het netwerk waarin we leven onze mond open te doen als er iets onwaarachtigs gebeurt. Dat vraagt pas echt durf. Je loopt het risico onsympathiek gevonden te worden, of scherpslijper, of… Jezus zelf is daarvoor uit de weg geruimd. Bij ons zal het wel zo’n vaart niet lopen. Maar toch: we weten allemaal dat wil de liefde en de trouw onder ons gevoed blijven, we juist in het kleine zorgvuldig moeten zijn.
Wanneer het om liefde en trouw gaat, niet alleen in het huwelijk, maar ook in ons werk, onze netwerken, dan gaat het om het innerlijk, om het hart. Om de fijngevoeligheid in de liefde. Wie dit kleine niet eert, is het grote, dat Rijk van God, niet weerd…
Joost Jansen, norbertijn