We zitten in de donkere dagen vóór Kerstmis. Storm en regen teisteren ons de afgelopen dagen. Het is wat deprimerend weer. Ik lees in de krant dat het aantal zelfdodingen in Nederland sterk is toegenomen. Dat heeft echt niet met het weer en de tijd van het jaar te maken. Het heeft wel met een geestelijk klimaat te maken, zo zeggen verschillende commentaren. Het heeft te maken met gebrek aan verbondenheid, met de moeite om te praten over wat er in je omgaat. Het heeft gewoon met relatie te maken.
Hoe doe je dat, licht laten stralen? Ik denk niet door moeilijke dingen te gaan verzinnen. Je maakt dan veeleer meer kapot dan dat je iets oplost. Johannes zegt zelf ook: ik ben de Messias niet. Ik ben jouw redder niet. Ik wil jouw redder ook niet zijn want dan sta je misschien niet meer op je eigen benen. Dan is het risico groot dat je afhankelijk van me wordt. En afhankelijke mensen zijn geen vrije mensen. God wil veeleer dat mensen vrij zijn, vrij om lief te kunnen hebben. Liefhebben veronderstelt namelijk dat je vrij bent….
Ik houd van Johannes de Doper. Misschien ook omdat ik voel dat zijn levenshouding mij iets te zeggen heeft. Johannes is namelijk iemand die gewoon zegt waar het op staat. Hij kijkt van zich af. Waar gebeuren goede dingen? Waar kan ik het stimuleren? Hij voelt zich als een roepende in de woestijn. Dat is heel herkenbaar vandaag voor mensen van de kerk. Roepende zijn, in een wereld die door nogal wat mensen als een woestijn ervaren wordt. Hoe overleef ik? Met de crisis, met alle krimp in de zorg? Hoe kan ik de eindjes aan elkaar knopen? Maar ook: kan ik nog wel blij zijn?
Wij zijn onderweg naar Kerstmis, het feest van de geboorte van Gods Zoon, Jezus, een totaal vrije mens. Wij verwachten Hem, maar misschien kijken wij meer uit naar wat die Jezus de mensen heeft gebracht. Daarvoor hoeven we slechts te luisteren naar de eerste lezing uit de profeet Jesaja: een boodschap van hoop voor arme mensen. Je zou bijvoorbeeld een kerstpakket in de hal van de kerk kunnen zetten volgende week. Je zou wat aandacht voor anderen kunnen hebben. Om mensen die gevangen zitten, bijvoorbeeld gevangen in hun sores, een hand toe te steken en te laten merken dat zij er toe doen. Om hen die anoniem en voorzichtig door het leven gaan, een naam en een stem te geven. Dat kunnen wij allemaal doen en nog veel meer. Dat maakt dat Kerstmis meer wordt dan een feest voor vrienden en gezelligheid, maar dat het ook impact heeft op onze samenleving. Kerstmis is geen einddoel, Kerstmis is een programma.
Wij gaan de laatste tien dagen in, op weg naar Kerstmis. Wij hoeven ons niet te vergelijken met Johannes de Doper, noch met Elia, noch met een van de profeten. Zouden we ons al willen vergelijken met deze geloofsgiganten, dan is het gewoon verloren moeite. Misschien moeten we veeleer onszelf worden, Ria moet meer Ria worden en Piet meer Piet, … vul uw eigen naam maar in. Want we hebben allemaal – zo geloof ik – een innerlijk kompas dat ons de richting wijst. Het feit dat u nu hier in de kerk zit, is toch een aanwijzing dat u op de een of ander manier openstaat voor de boodschap van Goed Nieuws? Die geloofsgiganten kunnen ons wel een duwtje in de goede richting geven. Ze moedigen ons aan om werk te maken met onze voorbereiding op Kerstmis. Wij maken onze huizen in orde. We bouwen kerststal en kerstboom op, we denken ook aan hen die in deze dagen voelen dat ze armoe lijden. Kerstmis is toch een feest voor allen? Kerstmis is toch het feest dat God laat zien dat Hij zijn wereld niet in de steek laat? Wij worden niet aan ons lot overgelaten. Met Kerstmis bouwen aan een klimaat waarin mensen niet moedwillig uit het leven stappen. Wij zeggen met Kerstmis: het leven is de moeite waard. En God vindt dat ook. Daarom wil Hij bij ons komen.
Joost Jansen, norbertijn