Hebt u gemerkt dat in sommige eucharistische gebeden – dat lange gebed dat de priester bidt over brood en wijn – sinds enkele maanden de heilige Jozef genoemd wordt? Hij wordt aangesproken als ‘bruidegom van Maria’. ‘Eindelijk gerechtigheid’, zal Jozef gedacht hebben. ‘Alle aandacht ging steeds uit naar Maria, ik ben er ook nog.’ Het is met name paus Franciscus die dit heeft doorgedrukt. Iedere leider wil toch ergens zijn stempel opdrukken. Maar ik ben er ook blij om. Het brengt meer evenwicht. Een opvoeding louter door een moeder kan beperkingen met zich meebrengen.

Onmiddellijk voel ik nu dat ik me op glad ijs begeef want in hoeveel eenoudergezinnen vandaag is het vooral de moeder die het voortouw moet nemen? We zitten met dit feest van de Heilige Familie onmiddellijk in de problematiek van onze tijd. Ga naar een basisschool en kijk in een groep naar het aantal kinderen dat komt uit gebroken gezinnen of uit opnieuw samengestelde gezinnen (patchworkgezinnen). Er is heel wat verdriet – openlijk of in de stilte van het hart – rond het gezin. Zo sterk zelfs dat ik stelletjes ken die niet aan kinderen beginnen. ‘Wij willen eventuele kinderen niet blootstellen aan onze eventuele ruzies’, heb ik letterlijk gehoord.

Dit speelt niet bij Jozef en Maria of bij Abram en Sara. Van Abram en Sara weten wij dat er een duidelijke kinderwens is. Maar het lukt niet en Sara wordt er eigenlijk te oud voor. Er is vaak veel verdriet rond een onvervulde kinderwens. We weten ook dat wanneer in dit geval man en vrouw het sterke verlangen loslaten het kan gebeuren dat zij spontaan in verwachting raakt. Hoe mooi! Niet alles valt te regelen. Er is ook altijd nog de pure gave. En dat gebeurt bij Abram en Sara. Er is wel een engel aan te pas gekomen die de blokkade heeft weggenomen. Een engel…, net zoals bij Maria. Rond een geboorte blijft altijd ook het wonder meespelen, hoe veel wij menselijkerwijs ook kunnen.

Blijft het wonder van gave en ontvangen later ook meespelen? Ik hoop het. Ik bid er om. Want daar ligt volgens mij de sleutel om heel wat problemen op te lossen. Het is niet voor niets dat de schrijver van het evangelie – Lucas – twee oude mensen laat opkomen enkele weken na Jezus’ geboorte, Simeon en Hanna. Zij zijn rijk aan ervaring. Zij loven en prijzen en ze geven de moeilijkheden aan die ouders en pasgeborene ook zullen gaan tegenkomen. Loven en prijzen, de pasgeborene overladen met geschenken, alle positieve ontwikkelingen breed rondmailen, dat gebeurt ook vandaag. Wat komt er veel langs op Facebook! Maar het hebben over de bottlenecks, niet alleen bij het opgroeien van dit kind, maar ook in de relatie tussen vader en moeder, daar hebben we meer moeite mee. Want een relatie verandert fundamenteel als er een derde in de relatie binnenkomt. ‘Uw eigen ziel zal door een zwaard worden doorboord…’, zegt de oude Simeon tot Maria. En veel moeders en vaders kunnen het hem nazeggen.
Wanneer ik een huwelijk mag inzegenen, en met name in de voorbereiding hierop, stip ik altijd aan dat het huwelijk een project is dat je samen onderneemt. Het vraagt om inzet en trouw, om samen blijvend te investeren in je relatie. En jezelf niet in omstandigheden brengen waarvan je op je klompen kunt aanvoelen dat je niet aan de beproeving kunt weerstaan… Simeon zegende Jezus en zijn ouders. Hij verklaarde hiermee uitdrukkelijk: deze geboorte, jullie verbondenheid is van God. Dat is de betekenis van de titel van dit feest: Heilige Familie. Heilig wil hier zeggen: je bent en je blijft verbonden met de Heilige, met God. Hij roept je op je leven met elkaar steeds te blijven stellen onder zijn zegen. Ieder gezin, iedere familie, kan dit overkomen.

In deze dagen van rust en onderlinge verbondenheid krijgen we dit feest van de Heilige Familie. Misschien niet voor niets in deze dagen. Het feest van Kerstmis roept dit op. Wij hebben het ook nodig, hoe onze gezinssamenstelling ook is, want een goede verbondenheid, een goede familie - die we ook samen zijn - maakt gelukkig.

Joost Jansen, norbertijn