overweging op 18 januari 2015

Wat zou er gebeurd zijn in dat huis waar Jezus naar toe ging? Er staat dat het ongeveer het tiende uur was, dus 4 uur ’s middags. Om zes uur ’s avonds is het al donker in Israël. Dus zal Hij er wel met die nieuwe vrienden hebben overnacht. Ik zou daar wel als een muisje in de kamer mee willen luisteren. Want die drie – de broers Andrea en Simon-Petrus en een waarvan we de naam niet kennen – zullen ongetwijfeld stevig hebben doorgepraat. We weten uit boeken van die tijd dat de discussies vaak gaan over hoe je de verhalen van de Bijbel moet verstaan. Daar mag men over praten. Er is geen macht die jou zegt dat het precies zus of zo uitgelegd moet worden. Gelukkig maar. Iedere tijd brengt zijn eigen accenten aan. Vandaag ook. Er zijn onder de christenen zoveel verschillen in het verstaan van het Woord van God. Het belangrijkste is dat we goed naar elkaar luisteren.

Dat luisteren naar elkaar, net als het luisteren naar God, is niet eenvoudig. Dat horen we in de eerste lezing. Samuël hoort wel iets, maar wat is dat? De tijd was er niet naar. Mensen waren vergeten om naar God te luisteren. De onderlinge praat ging alleen maar over de nieuwtjes van het dorp of over aanslagen, en de oorlog die dichterbij komt. Dat God ook nog iets met hun leven van doen heeft, dat was men vergeten. (Soms denk ik: het lijkt alsof de tijden niet veranderd zijn.) Gelukkig was er nog een oude priester die op een gegeven moment in de gaten krijgt dat hier meer aan de hand is. ‘Samuël, als je nog eens zo iets hoort, zeg dan: “Spreek, Heer, uw dienaar luistert.”’ Toen Samuel dat deed, ging er een hele nieuwe wereld voor hem open. Later heeft hij nog koning David gezalfd en kwamen veel mensen naar hem toe om raad en steun.

Kan die hele nieuwe wereld ook voor ons opengaan? Als we goed luisteren wel. Als we de verhalen van ons geloof laten klinken, zeker. Als we samen over die verhalen praten en ze vieren zoals nu, ook dan. Geregeld, enkele keren per maand, heb ik een groepen mensen met wie ik samen de Bijbel lees. Niet alleen oude mensen, ook ouders met jonge kinderen. Ik leer veel van hen. Ik leer dat deze verhalen alles te maken hebben met je gewone alledaagse leven. Want allemaal hebben we het wel eens meegemaakt dat je met iemand mee naar huis gaat en plotseling begrijp je een situatie. Allemaal kennen we de ervaring dat een dokter echt naar je luistert en je voelt: zij weet wat ík voel, ze kan er wat aan doen. We weten wanneer we extra moeten luisteren wanneer dat ene kind je iets vraagt, word ik niet ergens ingetrokken? Het gaat onze God steeds om communicatie, dialoog tussen Hem en ons, tussen ons en Hem, en onderling als leden van zijn lichaam.

Deze week wordt van ons extra aandacht gevraagd voor de eenheid tussen christenen. Ieder jaar gebeurt dit van 18 tot 25 januari. Op 25 januari viert de Kerk namelijk de bekring van de heilige Paulus. Bekering is altijd nodig, in de zin dat mensen de strijdbijl begraven, naar elkaar gaan luisteren en met elkaar gaan praten. Meer dan noodzakelijk, lijkt me na de laatste weken met al dat vreselijke geweld. Sommigen doen hiervoor een beroep op hun godsdienst, op hun god. Als een verkeerd verstaan van godsdienst in het spel komt, wordt het lastig. Mensen hebben dan de neiging om radicaler te worden. En waar mensen radicaler worden, liggen de wapens al klaar.

Zouden die Jezus en zijn eerste drie leerlingen iets hiervan besproken hebben op die avond? Natuurlijk niet, maar ze zetten hun leven wel anders op de rails. Ze laten zich grijpen door een nieuwe visie op mens en wereld die Jezus uitdraagt. Niet het grijpen van macht, maar kiezen voor menselijkheid, dienstbaarheid en ook met een beetje humor. Onze wereld – ook hier in HDL – kan zoveel menselijker worden. Zoveel milder. Met minder scheiding tussen mensen. Het zit in ‘m in wat meer luisteren. Elkaar opzoeken en eens praten over wat ons verbindt, onderling. De rust keert echt niet terug in onze landen door meer blauw op straat en nog meer invallen in broeinesten van haat. Er komt pas meer vrede als we elkaar willen ontmoeten.

Onze samenleving geneest van terreur, waar we samen breken en delen wat ons lief is.

Joost Jansen, norbertijn