overweging op zondag 1 februari 2015

In Hilversum eist een man met een pistool tien minuten uitzending om zijn boodschap via het achtuurjournaal aan heel Nederland te vertellen. Hij is duidelijk in de war. De politie maakt hem onschadelijk. Zo lossen we het vandaag op. Er lopen meer mensen met waandenkbeelden rond. Er zijn de IS-strijders die anderen echt van het leven willen beroven. Er zijn mensen die voor zichzelf beschermd moeten worden. Er zijn ook mensen die denken dat ze louter voor zichzelf alleen bestaan. Wat kan er toch veel in onze bol (en ook in heel ons lichaam) aan de hand zijn!

In zo’n verhaal van Jezus lijkt het zo helder: een onreine geest, laten we het een verwarde geest noemen, huist in een mens. Jezus spreekt hem aan en die mens is genezen. Is het maar zo eenvoudig, denk ik dan. Natuurlijk is het niet eenvoudig. Naast deze ene mens waren er toen nog veel meer mensen die ook op de een of andere wijze verward waren en die Jezus niet met een enkel woord genezen heeft. Het is dus een voorbeeldverhaal en als voorbeeldverhaal kan het ook vandaag dienen. Wie kan dat vandaag? En hoe zou dit vandaag dan werken?

Zouden wij dit ook kunnen? Wat zou er voor nodig zijn? Ik heb er eens over nagedacht, maar ik heb ook goed geluisterd toen we deze week in het leerhuis – dat is een soort Bijbelclub – spraken over wie nu een mens is zoals God die verlangt. We kunnen leren van mensen van vroeger bij wie we zien dat ze rust brengen. Het zijn altijd mensen die midden in het leven staan, goed kijken en luisteren naar wat er onder mensen leeft, bewogen zijn met wat er zich afspeelt en dan op een gegeven moment zeggen: ‘Wat zou God hier nu van vinden?’ Wat zou God er van vinden als mensen steeds maar weer onrust stoken en anderen naar beneden halen? Wat zou God er van vinden als je grove taal gebruikt in de trant van: ‘Die kunnen ze beter opruimen.’ Wat zou God er van vinden als je wat sjoemelt met sociale voorzieningen? Eigenlijk weten we allemaal dan wel ‘wat God ín deze voorbeelden ervan vindt’. We weten dan ook dat we er aan kunnen werken opdat het niet weer gebeurt. We zorgen er dan tevens voor dat verhoudingen weer wat zuiverder worden. Of om met dit evangelie te spreken: dat er in plaats van een onreine geest er een reine geest heerst.

En als we het nu eens hebben hoe dit werkt in onze gemeenschap, hier in HDL, in Nederland, maar ook internationaal? Er is veel vuiligheid, ook vuile praat. Ik bedoel niet alleen schuttingtaal, maar ook dat mensen elkaar zwart maken, dat met woord en daad er een onzuiver klimaat wordt geschapen. Vaak door mensen die alleen hun eigen weg gaan. Wanneer we echter met elkaar optrekken, wanneer we een ander niet als een ding beschouwen maar ons indenken hoe hij of zij zelf zou reageren, dan gebeurt er gewoon wat anders. Dan gaan we er van uit dat Jan ook verlangt om gerespecteerd te worden, dat hij een potentiële vriend is. Dat Els verlangt naar een maatje om die enkele hobbels in haar persoonlijk leven te kunnen nemen. We hoeven de sores en de verantwoordelijkheid niet van een ander af te nemen maar we kunnen wel met een weerhoudende liefde zowel Jan als Els nabij zijn.

Er gebeurt zoveel moois onder ons als we tenminste luisteren en kijken met de ogen en oren van het hart. Een jonge weduwe vertelt me: mijn zoontje van vijf lijkt zo op mijn overleden man. Ik geniet dubbel van hem. Dubbel omdat hij er is en mijn man ook op een bepaalde manier. En ik denk: wat kun jij mooi van je af kijken. Die liefde is wel heel zuiver. Ik hoor van kerkmensen die zich niet verliezen in binnenkerkelijk geklaag maar die overtuigend met vreugde hun hoop en geloof uitdragen. Het zet zoveel meer zoden aan de dijk. Ik zie dat paus Franciscus een omgebouwde man tot vrouw en die ook nog getrouwd is met een vrouw, dus een lesbische relatie, ontvangt en met hem/haar bidt. Dan laat je toch even al je kerkelijke wetgeving achter je! Dat is baanbrekend.

Wij kunnen ook baanbrekend zijn. Daarvoor moet ik af toe zeggen tegen mezelf – of in liefde tegen een ander – ‘Zwijg stil, er uit slechte geest!’ Wat er dan gebeurt? Ik weet het niet. Ik weet wel dat dit goed is. Waar iets goeds gebeurt, daar ben je graag. Het werkt aanstekelijk!

Joost Jansen, Abdij van Berne