Communie: delen

Het aantal gezinnen waar vóór de maaltijd ieders gsm of smartphone in een speciaal bakje wordt gelegd, is groeiend. Waarom? Om aan tafel met elkaar te praten en niet afgeleid te worden door whatsapjes en sms-jes. Maar je komt toch aan tafel om te eten? Natuurlijk, maar aan tafel wil je elkaar ook ontmoeten. Hoe de dag is geweest, wie er gewonnen heeft met voetbal of korfbal, of er nog nieuwtjes zijn uit het dorp.

Het verhaal van Jezus dat we zojuist hoorden, gaat ook over een maaltijd. Dat wat wij iedere keer weer hier vieren bij de eucharistie heeft zijn oorsprong bij het Laatste Avondmaal van Jezus met zijn vrienden. U zult het evangelie herkend hebben. In het eucharistische gebed dat ik straks mag bidden, horen we citaten uit dit evangelie. Het is een verhaal van ontmoeten, en meer. Het is een maaltijd van brood en wijn om gevoed te worden, en meer. Het is een herinnering aan Jezus, een mens van God, en meer. Om dat ‘meer’ staan we vandaag nog een keer extra stil bij het geheim van de eucharistie: Sacramentsdag. Het is opnieuw mediteren bij het geheim van Witte Donderdag, het mysterie van het Laatste Avondmaal.

‘Erst kommt das Fressen, dann kommt die Moral’: eerst komt het eten, dan de moraal, zei een Duitse denker in de vorige eeuw (Bertold Brecht). Jezus en de christelijke openbaring beginnen bij de menselijke basis. Niemand kan leven zonder eten en zeker niet zonder drinken. Welk eten? Welk drinken? Een goede belegde boterham natuurlijk. Geregeld warm eten, hopelijk met verse groenten. Allemaal belangrijk. Maar er is meer. Een mens leeft niet van brood alleen. De mens heeft het ook nodig dat hij in contact komt met geestelijk voedsel. Jonge gezinnen gaan soms kapot aan de stress van steeds maar weer moeten presteren, aan het gebrek aan echte vrije tijd. Tijd die belangeloos aan elkaar gegeven wordt. We hebben veel meer nodig dan alleen dat eten. Natuurlijk zijn er mensen – ook in Nederland – waarbij eerst ‘bed, bad, brood’ geregeld moet worden. En toch zie je bij deze mensen op de vlucht dat de vragen aan een ‘hogere macht’, God, Allah belangrijk blijkt te zijn. In een gebed om hulp, een bede om het levensnoodzakelijke, maar ook om een vraag om uitkomst, om nabijheid van die god, nabijheid van mensen. Van ons dus.

Jezus heeft brood genomen en een beker met wijn. Hij heeft niet iets moeilijks of exotisch genomen; gewoon brood, gewoon – in zijn streken – de alledaagse wijn. Zo wil Hij bij ons aanwezig zijn. Aanwezig in die echte spijzen: brood, wijn. Zo wil Hij ons ook verbinden aan elkaar. Allemaal ontvangen we straks dat zelfde stukje heilig brood. Iedereen gelijk. Maar deze week heb ik het ook gebracht aan kwetsbare mensen die niet meer naar de kerk kunnen komen. In de beslotenheid van een huiskamer, of bij een bed, vieren we samen – de zieke en ik – dat Jezus aanwezig is en kracht en troost schenkt. Maar of het nu in de intimiteit van een kamer is of in deze ruime kerk: het gaat telkens weer om de aanwezigheid van Hem die zelf zijn leven gebroken en gedeeld heeft. ‘Doet dit tot mijn gedachtenis’, wordt er na de instellingswoorden in de eucharistie gezegd. Wat moeten we dan doen om Hem te gedenken? Steeds maar weer naar de eucharistie gaan en zoveel mogelijk missen vieren? Dat is irreëel. Dat is niet de bedoeling, hoewel een beetje meer volk in de kerk is altijd meegenomen. Jezus’ bedoeling is echter tweeledig: eer brengen aan God en dienstbaar zijn aan mensen. Doet dit tot mijn gedachtenis: bid en werk. Bid tot God, met elkaar, en werk: sta elkaar bij in het alledaagse bestaan. We hoeven geen grote prestaties te verrichten als we maar ingaan op de mens die zich bij ons meldt. Als we hem of haar maar zien…

Een eucharistieviering eindigt altijd met een zending en zegen. Die horen er onlosmakelijk bij. Je kunt niet louter stilstaan bij het geheim van Jezus’ aanwezigheid in het Heilig Brood en in de Beker van Verbond. Werken aan gemeenschap in het alledaagse bestaan hoort er helemaal bij. Gewoon je brood, je leven delen met de arme, de kwetsbare. Zoals de Eerstecommunicanten in Dinther zorgen voor 81 echt arme gezinnen in HDL. Communie niet alleen in de kerk maar ook bij de kwetsbare kant van onze samenleving.

Joost Jansen, norbertijn