overweging op 19 juli 2015

‘Kom je ook aan jezelf toe?’, vraagt een bezorgde parochiaan me. Ik antwoord van ‘ja’ en dat meen ik ook. Voor veel mensen zijn de dagen vol. Sommigen stressen. Maar die mensen stressen ook als ze op vakantie gaan, jakkeren naar hun vakantiebestemming. En ze komen soms weer vermoeid terug…

Als een goede Herder is Jezus bezorgd om zijn vrienden. Hij neemt ze mee naar een rustige plaats om bij te komen. Hij heeft ze uitgestuurd voor een snuffelstage, zo zouden wij het noemen. ‘Breng mijn boodschap maar onder de mensen en doe goed.’ Bij terugkomst hebben ze een paar dagen rust wel verdiend. Helaas, ook daar weer velen die een beroep op hen willen doen. En dan? Dan krijgt Hij medelijden. Er staat letterlijk: zijn hart, zijn innerlijk draait zich om. Het is een beweging van binnenuit. Wat je dan doet is goed. Volg je hart, zeg ik vaak, dan is het goed wat je doet. En blijf in gesprek, dan word je wel behoed voor gekke misstappen.

Waardoor Jezus medelijden krijgt? Er staat: ‘ze waren als schapen zonder herder…’ Ze lopen doelloos rond. Geen doel in hun leven. Ik ken mensen bij wie dat het geval is. Ik heb met ze te doen. Vaak kun je aanwijzen waar en hoe het gebeurd is. Meestal door diepe teleurstellingen. Soms kun je geen oorzaak vinden. Ze hebben geen voorbeelden gehad, ze vallen van het ene gebeuren in het andere zonder zich af te vragen of er nog een bedoeling is. Helaas is het aantal mensen die in hun eentje hun weg gaan groeiende. Ook al leven ze in een gezin.

Jezus krijgt medelijden. Dat is zijn motor, zijn gedrevenheid. Daaruit komt heel zijn inzet voort: passie voor mensen. Daarin wordt duidelijk dat hij Zoon van God. De passie van God, het erbarmen, het medelijden van God, drukt Hij uit.

In de joodse traditie vertelt men dat er in het Eerste Verbond, het Oude Testament, negen keer staat dat God afdaalt onder zijn mensen. Hij doet dat steeds als zijn mensen in de problemen zijn. ‘Ik heb de ellende van mijn volk gezien, ik heb hun geklaag gehoord. Daarom ben ik afgedaald’, staat er in het verhaal van de onderdrukte joden in Egypte. Het is waar: het staat er negen keer in. U mag het natellen. U begrijpt ook dat je dan zoekt naar wanneer het de tiende keer is. De Bijbel houdt van heilige getallen. De tiende keer is met Kerstmis, we vieren dat in Jezus God is afgedaald in ons midden. Omdat God medelijden had met zijn mensen, omdat Hij het niet meer kon aanzien dat ze in de vernieling dreigden te geraken.

Gelukkig zijn er velen, heel veel mensen die nog geraakt kunnen worden door wat anderen overkomt. We hoeven echt niet alleen Artsen zonder grenzen te noemen. Dichter bij huis is onze Diaconiegroep Lichtpunt. En vergeet niet Kees die trouw Annie ophaalt om iedere vrijdag op de markt haar inkopen te kunnen doen. Zo eenvoudig is het soms.

En allen hebben de behoefte om even weer tot zichzelf te komen, om nieuwe energie op te doen. Geen mens kan altijd in touw blijven. Het gaat er niet alleen om om uit te rusten, om bij te tanken. Het gaat ook om met wat afstand tot de dagelijkse dag opnieuw te resetten. De bestanden moeten even worden opgeschoond en de harde persoonlijke schijf vraagt dat alles heringericht wordt. Er zitten soms wat lege gaten in het geheel van de bestanden en dat vertraagt de computer.

En de motor van dit alles? Passie om mensen, bewogenheid om mensen, medelijden. Een innerlijk kompas dat door deze verhalen uit de Bijbel wordt bepaald. Dan moeten we deze verhalen wel doorvertellen. Want het medelijden dat Jezus - en in zijn kielzog zoveel anderen gelovigen - ten toon spreidt, is zo anders als de emotietelevisie ons voorspiegelt. Het is daadkrachtige aanwezigheid bij iemand die dat nodig heeft. Dat daadkrachtige mede-lijden probeert die ander weer op eigen benen te laten staan, geeft hem of haar weer terug aan zijn eigen verantwoordelijkheid.

Om dit op het spoor te komen, hebben we geregeld afstand nodig. Uitrusten op een veilige plek. Weten waarom we leven zoals we leven. Weten dat je doel is die ander nabij te zijn.

Joost Jansen o.praem.