Een vrouw geplaatst in het midden van onze kerk. Het is Maria. Verandert er dan iets in ons aanvoelen? Eeuwenlang hebben we Maria met zoveel eerbied en vroomheid omgeven dat we bijna vergeten dat zij op de eerste plaats een vrouw is, een moeder. Weliswaar van Jezus, onze Heer en zoon van God. Maar Maria is en blijft een vrouw en moeder.
De spanning tussen deze twee manieren van omgaan met Maria, Moeder van God, zit al in de keuze van de twee lezingen voor deze feestdag. De eerste lezing uit het boek Openbaring schetst een Vrouw, hoogverheven in gevecht met een heuse Draak. Het is een Jeroen Bosch-achtig tafereel. Het staat nogal ver van ons af, maar blijft wel de realiteit van onze samenleving dekken. We hoeven maar de akelige beelden van IS er bij te halen en we begrijpen goed hoe angstwekkend het kan zijn als je belaagd wordt. Vervolging van de christenen, vervolging van de Kerk als Moeder van ons allen, is vanaf het begin van het christendom. Tot op vandaag… Daarom hebben we om twaalf uur de klokken geluid, in heel West-Europa: voor al die vervolgde christenen in het Midden-Oosten.
Veel nabijer schetst de evangelist Lucas hoe dat jonge meisje vanuit Nazaret een honderd kilometer naar het zuiden gaat om haar zwangere nicht Elisabet te bezoeken. Misschien ook om zelf wat raad te ontvangen, Maria was nog maar net zwanger. Ze huppelt als het ware over de heuvels van Galilea en Judea. Blij om het nieuwe leven dat zij in zich draagt en dat haar ook een beetje verwart. Zo is dat toch als je voor het eerste zwanger bent? Wanneer tientallen jaren later Lucas de ontmoeting tussen deze twee vrouwen beschrijft dan laat hij als het ware de hele Bijbel meeklinken. Want de lofzang die Maria uitzingt komt voor het grootste gedeelte uit het Eerste Testament. Maria maakt de overgang van Oud naar Nieuw, van het Oude Verbond naar het Nieuwe Verbond. En waar heeft ze het dan over? Over de kleinheid van mensen-van-God. Over de ogenschijnlijke grootheid van de machtigen en de patsers van deze tijd. Maar die grootheid is vals en verrot, de houdbaarheidsdatum is heel kort. Zo’n groot en mooi bedrijf als Imtech gaat failliet als men niet meer tevreden kan zijn met eenvoudige groeikansen en alles grootser en meeslepender moet zijn. We horen het in de media, en we leren er zo weinig van.
Deze jonge vrouw Maria weet nu nog niet wat haar allemaal boven het hoofd hangt. Jezus moet nog geboren worden, moet nog zijn Blijde Boodschap rondbrengen, zal nog afgewezen worden en gedood op het kruis. Lucas weet dat allemaal wel en dat kun je al horen in hoe hij het vertelt. De kracht van Maria is dat zij op alles wat op haar weg komt ‘ja’ zegt. Zoals zij eens ‘ja’ gezegd heeft tegen de engel Gabriël, zo zegt zij iedere keer weer ‘ja’ in de verschillende levensomstandigheden. Dat is haar grootheid. Wij zeggen ook wel ‘ja’ op elkaar, maar soms ook ‘neen’. Wij werken mee, maar soms ook tegen. We bouwen elkaar op, maar breken elkaar ook wel eens af. Hier hebben we een vrouw en moeder die consequent altijd weer ‘ja’ zegt op de uitdagingen in haar leven. Daarin is zij evenbeeld van haar zoon Jezus. Daarom heeft de Kerk – die grote gemeenschap van gelovigen - al heel vroeg gezegd: Maria is bij haar overlijden onmiddellijk met haar Zoon Jezus verenigd. Wat voor ons in het verschiet ligt – als je tenminste hierin gelooft - is bij Maria al het geval. Zij is helemaal opgenomen in die Liefde van God, totaal, met heel haar wezen.
Is dat aantrekkelijk voor ons? Ik denk niet voor iedereen. Voor mensen die het hier en nu gezellig willen hebben en die niet stil staan bij wat in het verschiet ligt, niet. Laten we dat eerlijk zeggen. Maar voor mensen die – net zoals Maria – bewogen zijn om mensen, niet steeds bij zichzelf stil staan maar wel bij anderen - kinderen, kleinkinderen, mensen die een beroep op hen doen, de vluchtelingen en asielzoekers ook - die mensen krijgen steun van Maria. Als wij op deze manier in het leven staan dan gaan wij dezelfde weg als Maria. Dan laten wij ook die Blijde Boodschap van Jezus geboren worden in ons dagelijkse bestaan. Wij brengen – als het ware – Hem ter wereld. Door ons kan Jezus zijn werk doen in de samen-
leving. Maria wijst ons zo de weg. De weg naar haar Zoon, de weg met haar zoon Jezus.
Joost Jansen o.praem.