Overweging op 30 augustus 2009. Op mijn fietstochten tijdens de vakantie heb ik steeds te maken met richtingwijzers. Je bent ontzettend afhankelijk van de juiste routekaart. Het is een samenspel van goed de kaart kunnen lezen, van kijken waar de borden heen wijzen en ook een beetje je eigen richtinggevoel. God zij dank kom je dan heel ver. Je bezoekt mooie plaatsen. Je hebt interessante ontmoetingen. Je horizon verbreedt zich.

Dit is een positief voorbeeld. Aantrekkelijk, voor ieder benijdenswaardig. Maar het kan ook anders uitpakken. Mensen ervaren soms wetten en regels als een keurslijf. Verkeersregels zijn er om overtreden te worden, zegt men wel eens… Wie heeft af en toe geen last van al die voorschriften? Wij zijn toch vrije mensen? Wij kunnen toch zelf wel bepalen wat mag en niet mag? Maar zijn we ook verantwoordelijk voor elkaar?

Dit spel van geboden en verboden is van alle tijden. In het evangelie zien we ook mensen die hierin niet vrij zijn. Of ze nu Farizeeër heten of dat we onze eigen namen invullen. Mensen maken zich druk over het volgen van kleine regels. Sommigen menen dat wanneer ze maar punctueel de kleine voorschriften volgen, ze veilig zijn. Dat hun dan niets kan gebeuren. ‘Ik heb toch alles precies gedaan zoals het is voorgeschreven, waarom werkt het dan niet?’ Herkent u het? Maar gelukkig worden we er niet van… Je kunt uiterlijk helemaal goed zitten, vanbinnen kan het echter niet op orde zijn. Als een echte profeet klaagt Jezus deze houding aan. Niet om de zedenprediker uit te hangen. Jezus is eerder bewogen om het geluk van deze mensen.
Pas nog sprak ik met een echtpaar. Alles lijkt op orde. De kinderen doen het goed, ze hebben beiden goed werk. Ze doen geen vlieg kwaad. Maar ze kunnen niet meer met elkaar praten. De sprankeling is uit de relatie. Toch houden ze van elkaar. Ze lijden aan elkaar. Aan hoe ze naar elkaar kijken, kun je zien dat ze van elkaar zijn blijven houden. Maar ze laten zich niet leiden door die liefde. Zouden ze dat wel doen, dan gaan ze ook weer met elkaar communiceren, praten. Dan zou de liefde weer gaan stromen…

Jezus zag ook die goed willenden Farizeeën. Hij kende die groepering van binnenuit. Hij behoorde zelf tot die stroom binnen het Jodendom van die tijd. Daarom dat Hij zo fel kon zijn. Waar je door bewogen wordt, daar ben je ook fel op. Hij ziet hoe ze alle regels van hun liturgie precies opvolgen. Alle voorschriften worden totaal opgevolgd. Ze zijn zuiver in de leer. Alleen de binnenkant, de liefde is er uit. Wat jammer dat ze niet de openheid hebben om met mildheid, met hun hart, met liefde, met de regels om te gaan! ‘Weten jullie dan niet dat door hardvochtig wetten toe te passen, je mensen het leven ontneemt?’, zegt Jezus als het ware tegen hen. ‘Weten jullie dan niet dat de wet – in het Hebreeuws, de taal van die dagen, Tora geheten, ‘richtingwijzer’ betekent, en geen ‘ijzeren wet’? Tora, de wet van het hart, de liefde, laat je ontdekken wat werkelijk je leven rijk maakt! Van binnenuit.

Vier eeuwen later dan Jezus zal de kerkvader Augustinus – waarvan we vrijdag j.l. het feest vierden – zeggen: ‘Bemin en doe wat je wilt.’ Laat de enige wet in je leven de liefde zijn. De liefde die de ander op de eerste plaats stelt. Dan word je zelf echt gelukkig.

Zou vandaag de dag het zelfde niet gezegd moeten worden tegen sommige verantwoordelijken in de kerk, vaak mensen uit de rechtse hoek, die publiekelijk onze bisschop en anderen aan de schandpaal nagelen? Ik zelf behoor ook tot hun slachtoffers. De bisschop van Groningen mgr. De Korte heeft onlangs hen verdedigd die met tact en liefde een middenweg in de kerk bewandelen. Hij zei: houd de wacht bij tong en toetsenbord. Niet ieder woord bouwt op. Het gaat om de mildheid en de liefde. Het gaat om het dienen van de eenheid. Je kunt nog zoveel uiterlijke zaken aanklagen, kijk eerst eens hoe je in liefde het hart van de ander kunt raken. Bemin eerst en doe dan wat je wilt. Want wie echt bemint, heeft het goed van de ander op het oog. Is echt verantwoordelijk voor hem of haar.

En daar gaat het in de liefde toch om?
     Joost Jansen o.praem