Mijn oude moeder die gestorven is toen ze meer dan 92 jaar oud was, wilde gecremeerd worden. We hebben nooit precies geweten waarom, maar goed, je respecteert de laatste wens van een geliefd mens. Ze wilde ook dat we haar as zouden uitstrooien in de rivier de Maas te Maastricht, waar ze geboren en opgegroeid is.

 Dus ongeveer zes maanden na haar overlijden zijn wij naar Maastricht getogen. Eerst een viering in de Onze Lieven Vrouwekerk en dan naar de Maas. Wat is er toch weinig overgebleven van een mens wanneer je haar as verstrooit! Stof ben je, werd er in de oude liturgie van Aswoensdag gezegd, en tot stof zul je wederkeren. Vroeger hebben we dit vaak verstaan als een negatieve instelling ten opzichte van het menselijke bestaan. Maar als je de as uitstrooit van iemand die een goed, mooi en lang leven gehad heeft, dan reageer je anders. De as van deze vrouw die je in de Maas uitstrooit geeft slechts aan dat het leven eindig is. Het begin van een mens in de schoot van de moeder is onooglijk. Het einde is as. Het belangrijkste blijft dan wel de ziel van iedere mens. De ziel van ons bestaan… Heeft dat onze aandacht? Je zult er dus iets moois van moeten maken. Iets duurzaams. En duurzaamheid is ‘in’.

Wat is dan die ziel? Dat wat een mens tot mens maakt. Hoe leuk je er ook uitziet, hoe intelligent je ook bent, hoe zeer je prachtige dingen kunt maken en succesvol bent in al wat je doet: we weten allemaal dat wanneer iemand geen gevoel in zich draagt, wanneer iemand niet sociaal is en wat voor een ander over heeft, wanneer iemand alleen zijn weg gaat en niemand ziet staan, dat zo’n mens dan arm is. Hij mist zelfs fundamentele eigenschappen die hem tot een echte mens, een medemens, maken. We weten het allemaal…

Het mooie van wat we nu vieren in deze kerk is dat we samen zeggen: naast het vele plezier van de afgelopen dagen, is er ook de ernst van het leven. Ieder jaar opnieuw krijgen we een Carnaval, maar ook ieder jaar is er weer Aswoensdag als het begin van de tocht naar Pasen. Die veertig dagen van de Vasten is niet om samen een afslankcursus te doen hoe wel voor sommigen…). De Vastentijd heet officieel 40-dagentijd, we krijgen die weg naar Pasen om stil te staan bij onze ziel. Dat wat ons tot een echte mens, een medemens maakt. Dat kunnen we samenvatten in de drie ‘S’-en: soberheid, solidariteit, spiritualiteit.

Het kan echt geen kwaad om je af en toe eens af te vragen: moet dit of dat nu echt? Kan het niet wat minder? Misschien ook duurzamer want we leven ook samen op deze grote aardbol en dus wordt er van ieder persoonlijk ook wat gevraagd. Dat is nu goede soberheid, want gericht op anderen.

De tweede ‘S’ is die van solidariteit. In de 40-dagentijd hebben we ok aandacht voor mensen ver weg. Bij de Vastenactie staat Malawi centraal, een van de armste landen ter wereld. Maar solidariteit speelt zich ook heel dichtbij af. Hoe solidair zijn we in onze eigen straat? Kennen we de buren van drie huizen verder? Hebben we wel eens koffie met hen gedronken? Niet overal gebeurt dit vandaag.

Men zegt dat de vraag naar spiritualiteit groeiende is. Overheidsinstanties zeggen dat, en denktanks ook. Van oudsher zou de kerk een plek van spiritualiteit moeten zijn. Hoeveel verhalen van bezielde mensen leven niet binnen die beweging van Jezus. Is dat vandaag nog. Ja, als we even de zieke verhalen terzijde schuiven dan zijn er heel veel voorbeelden en ervaringen van mensen waarin het heilig vuur aanwezig is. Dat voedt. Dat maakt een mens juist boeiend als medemens.

Uitgeput van het vieren van Carnaval of gewoon omdat je katholiek bent en een askruisje wilt krijgen, allemaal samen gaan we op weg naar dat feest van Pasen. Ons bestaan is een serieuze zaak. Daarbij hoort ook dat je zorg besteedt aan je ziel, aan je goede instelling in het leven. Laten we zo samen die haltes op de weg naar Pasen in ere houden. Je wordt er gewoon een rijker mens van.

                        Joost Jansen o.praem.