Bij mij thuis hadden we een grote zolder. Iets dat we niet meer nodig hadden, verhuisde naar die zolder… voor het geval dat het nog eens van pas zou kunnen komen. En als het dan eens gebeurde dat we het nodig hadden dan moest het eerst van stof en spinrag ontdaan worden. Bij veel van onze tijdgenoten staan de zaken van het geloof ook op zolder, als ze tenminste nog een zolder hebben. Bij geboorte en dood klimt iemand naar boven en haalt de gebruiken van de kerk even van zolder om ze later er weer terug te zetten.

 Een zolder, of een Boven, of een hemel: het fungeert vandaag vaak als een soort opbergplek, voor als je het nog eens nodig zou moeten hebben.

Maria Magdalena is eeuwenlang ook op zolder gezet omdat een vrouw iets heel anders oproept dan een man. In een kerk waarin tot nu toe de mannen dominant aanwezig zijn, heeft de vrouw steeds voor onrust gezorgd. Een vrouw roept andere gevoelens op dan een man, dat hoef ik u niet uit te leggen.

Zo was Maria Magdalena weggemoffeld, en werd nog sterker benadrukt dat zij een prostitué was geweest. Ze had zich dan wel bekeerd tot een zuiver leven – door Jezus -, maar er bleef een luchtje aan hangen. En dan te weten dat Maria Magdalena de eerste is geweest die heeft ervaren – zo snel ná Jezus’ dood – dat hij door de grenzen tussen het stoffelijke (het aardse) en het onstoffelijke (het hemelse) tegenkomt en opzoekt. Ze wordt er letterlijk door opgezocht. Want u hebt gehoord in het evangelieverhaal dat Jezus ook initiatief neemt. Het komt van twee kanten.

 

Die twee kanten in de relatie van Jezus en Maria Magdalena is in de Da Vinci Code van Dan Brown op speciale wijze uitgewerkt. Het succes van boek en film laat zien dat zo iets goed valt in onze hedendaagse maatschappij waarin erotiek, seks, verleiding, op allerlei mogelijke wijzen worden uitgebuit. Staatsecretaris Jack de Vries is nu weer in het nieuws met zijn escapade. Heel onze maatschappij is over-georiënteerd op de verhouding tussen man en vrouw, is oversekst.

 

Het leven, de ervaring van Maria Magdalena kan echter ook heel anders gelezen worden. Dan hoeven we het niet louter over de onstoffelijke boeg te gooien, los van de lichamelijkheid. Neen, Maria Magdalena is een vrouw van vlees en bloed. Ze heeft intens van Jezus gehouden én ze heeft moeten leren dat hierin vasthouden én loslaten de kenmerken zijn van een gezonde liefde.

Maria Magdalena brengt in haar vragen dingen naar voren die niet iedereen durft te benoemen. De eerlijkheid dat ze niet alleen verdriet heeft om Jezus, maar ook om zichzelf, om wat ze moet missen. De bewegingen in het evangelie verhaal geven dat duidelijk aan. Hebt u gelezen dat Maria Magdalena zich twee keer omdraait?

Laten we de beweging van het evangelieverhaal (let wel een Paasverhaal) volgen. Maria huilt om de man va wie ze intens heeft gehouden, ze heeft des te meer van Hem gehouden omdat Hij haar aanvaard heeft in haar ongebreideld zoeken naar liefde en het zich verliezen in allerlei relaties die geen echt relaties waren, alleen maar relaties om de seks. Jezus heeft haar ten diepste geraakt door de wijze waarop Hij haar aanspreekt, niet veroordelend maar met grote acceptatie. Maria is Hem toen gevolgd, tot onder aan het kruis waarop Hij stierf. Ze was ook weer de eerste bij het graf. Ze wilde Hem niet verlaten ook al was Hij duidelijk gestorven op die Vrijdag, die Goede Vrijdag.

Maar: het graf is leeg! Maria Magdalena is ontsteld, haar Jezus is weg, elders. Of toch niet? Hoe leeft Hij bij mij? Hoe leeft Hij verder in mij? Ze kijkt in de tuin, het lijkt wel de eerste tuin in het paradijs waarin Adam en Eva wandelden. Is Jezus een nieuwe Adam en staat Maria Magdalena voor Eva? Hier gebeurt nu iets unieks. Deze twee verliezen zich niet in grensoverschrijdend gedrag. Jezus vraagt alleen: waarom huil je? Hij sluit aan bij waar Maria staat: in haar zoeken, in haar verdriet. En dan opnieuw de roep: Maria! Net zoals toen ze uit haar ongeregelde leven geroepen is. Houd me niet vast, zegt Jezus. Raak me niet aan, staat er letterlijk. Kun je ook houden van mij zonder me aan te raken?

Voelt u de impact van het moment. Liefde: nabijheid – afstand, respect. Over de grens van de dood heen. Liefde: nabijheid – afstand, respect: ook in ons aardse bestaan. Want totale nabijheid aan elkaar bestaat niet (ook al woon je altijd met elkaar in hetzelfde huis). 

Lieve mensen, er is zoveel uit dit verhaal te halen. Neem het verhaal mee, want het speelt overal: liefde: nabijheid – respect. In onze eigen relaties met wie we dagelijks optrekken. Het is het probleem (ja, probleem) én opdracht in onze kerk die een diepe crisis doormaakt door al dat seksueel misbruik, het is een uitdaging in onze huidige samenleving waarin zovelen moeite hebben met evenwichtige en gezonde relaties binnen en buiten het huwelijk. 

Maria Magdalena zegt tot slot: Ik heb de Heer gezien. En ze gaat verder: overal komt ze Hem tegen, Hij van wie ze blijft houden.

 

Joost Jansen o.praem.