overweging op 30 mei 2010
De mens gaat aan vragen ten onder! Het is een wat schokkerende uitspraak en ik hoop dat aan het einde van deze viering we samen er uitgekomen zijn.
Mijn uitspraak wordt ingegeven door het feest van deze dag – het feest van de heilige Drie-eenheid - in confrontatie met wat ik om me heen zie gebeuren. Met name in de losgebarsten verkiezingsslag, maar die staat helemaal binnen het klimaat van onze samenleving.
Het feest van deze dag is als een soort toefje op de lange reeks zondagen van de Paastijd. Zeven weken lang hebben we Pasen gevierd en vorige week afgesloten met het feest van Pinksteren. Vandaag vieren we het feest van God-Drie-Eén. We proberen te raken wie God is en in hoe Hij te raken is op zo ontzettend veel wijzen. God blijft een Geheim, maar wel een Geheim dat zich steeds openbaart als mensen de juiste antennes hebben en ze zich er voor openstellen. God laat zich kennen in een waaier van gezichten. Of het nu in de natuur is die zo grandioos mooi kan zijn, of het nu is in de ontdekkingen van de wetenschap, of in de zorg en de liefde van mensen voor elkaar, overal is de werking van God, de werking van het goede, het ware, het schone, te ontdekken. Daarvoor kunnen we danken! Het vieren van God-Drie-Eén gaat juist in op die veelheid aan gezichten van God.
Nu hebben mensen de neiging om dan te reageren met: ‘Wat levert dat op?’ Ze gaan dan vragen om iets voor zichzelf, ze gaan zelfs eisen stellen. Dat zien we al in de politiek van deze weken, de ene eis wordt naast de andere gelegd. De verkiezingsprogramma’s staan er bol van. En een eis is nog wat scherper dan een simpele vraag… Maar het is tevens in het menselijke verkeer. ‘Ik heb recht op…’ en dan kan er een waslijst volgen kleine en grote eisen. Er zijn mensen die een gedeelte van de dag bezig zijn met het napluizen van gemeentelijke, provinciale en landelijke en ook kerkelijke regelgeving om te zien waar er nog wat te halen valt voor henzelf. Soms verzucht ik: de mens gaat aan vragen ten onder. Want wordt een mens gelukkiger als hij of zij slechts rondgaat in het kringetje van eigen eisen?
Zijn wij niet veel beter af als wij leren danken? Bij ‘danken’ gebeurt er iets heel anders. Danken richt ons op de ander, danken maakt ons los van onszelf, danken leert ons het mooi in anderen zien en het waarderen. Danken verruimt het hart. Het feest van God-Drie-Eén is een feest van dankbaarheid. God danken omdat Hij zo veelzijdig is, ja, maar ook leren danken voor alles wat ons geschonken wordt. Dan gaat de eisende, de claimende, de inhalige houding (die trouwens in ieder van ons zit) naar de achtergrond. Dan komt ons dankende kant naar voren. Dan kunnen we blij zijn met elkaar en met alles wat ons geschonken wordt.
Zou God zitten te wachten op onze dankbetuigingen en onze lof en eer? Ik weet het niet, zo goed ken ik die kant van God niet. Ik weet echter wel dat God wil dat wij elkaar opbouwen en dat de eer en de lof Hem gebracht in ons zelf iets losmaakt zodat ook wij anderen met meer respect bejegenen. Als wij Hem danken, dan komt er wellicht ook een klimaat van meer dankbaarheid in onze omgeving.
De jonge kerk – al die christenen uit de eerste twee eeuwen – hebben dit begrepen. Want er zijn mensen die de gebeden in het Nieuwe testament geturfd hebben en zij zeggen ons dat er dan meer lof- en dankgebeden zijn dan vraaggebeden. In onze liturgie is dat wel anders. En dat zegt ook iets van onszelf. En als we nu alles wat we aan God vragen eerst eens zelf doen en Hem vervolgens danken om de kracht die Hij telkens opnieuw schenkt, ook Hem danken om het feit dat Hij er is om ons veiligheid te bieden, zouden we dan niet echt veranderen? Veranderen van eisende en vragende mensen in mensen die dankbaar zijn voor alles wat ons toch maar telkens gegeven wordt! Veranderen van mensen die kijken naar wat ‘ik’ te kort kom in mensen die een ander bedanken voor de aanvulling! Veranderen in mensen die God voor hun karretje spannen in mensen die Hem dank en eer brengen omdat Hij zo veelzijdig is en een grenzeloos en uitdagend Geheim blijft.
Joost Jansen o.praem.