‘Een vrouw die bekend stond als zondares…’ en iedereen heeft daar dan zo zijn beelden bij. Koning David die valt op een mooie vrouw en haar schaakt: dit tafereel van lang geleden wordt ook veelvuldig verbeeld op schilderijen, in verhalen. Zulke gebeurtenissen prikkelen onze verbeelding. Het gaat om trouw en ontrouw, het gaat om seksualiteit, het gaat dus om een centrale drijfveer in het leven van iedere mens.

En wij kennen allemaal mensen die in de liefde beschadigd zijn, en erger nog: afgewezen of bedrogen. Vergeven is dan heel moeilijk. Sommigen komen er nooit toe. Het belemmert hun verhoudingen met anderen, ze raken verbittert en verhard.

We hebben zo juist geluisterd naar ervaringsverhalen waarin twee mensen er wél zijn uitgekomen. Koning David en – naar men zegt – Maria Magdalena. Ze hebben er goed naast gezeten, maar zijn een weg ingeslagen van herstel en verzoening. Wie goed luistert hoort hoe in deze verhalen een aantal stappen worden gezet die steeds voorkomen als er in relaties iets flink verkeerds hersteld moet worden.

De eerste stap is dat mensen hun misstap onder ogen zien. Het begint al bij kinderen. Een moeder tegen haar kind: ‘Kijk me eens in de ogen, wat heb je gedaan?’ Het herstel van het vertrouwen begint al wanneer het kind het kleine vergrijp eerlijk opbiecht. Wat gebeurt is moet gezegd worden, hoe moeilijk en confronterend de waarheid soms ook is.

De tweede stap is dat mensen echt verdriet hebben over wat ze hebben gedaan. Ze tonen berouw. Alleen mensen kunnen berouw hebben, dieren hebben dat niet. Bij berouw komt steeds om de hoek kijken dat je het eigenlijk anders had gewild. Helaas, je hebt spijt van je fout. Maria Magdalena huilt tranen met tuiten. Koning David probeert eerst te ontkennen dat hij de man van zijn nieuwe liefde heeft laten ombrengen. Maar de profeet prikt er doorheen.

Wat doet deze mensen omkeren? Een waarschuwend vingertje? Neen. Wat extra wetten en regels? Neen. Een stem van God uit den hoge? Ook dat niet. Wat hen berouw doet tonen is gewoon dat een ander in hen gelooft, dat een ander van hen blijft houden, ondanks wat er allemaal is gebeurd. Hoe meer er vergeven wordt, hoe sterker de liefde. Ik zie dat ook bij mensen die spijt hebben naar elkaar toe. Het litteken van wat eens gebeurd is, zal er altijd blijven, maar ze worden wel hechter op elkaar betrokken. Dan groeit het vertrouwen, het geloof in elkaar, de liefde. Helaas gebeurt dit laatste maar al te weinig. Men slaat gemakkelijker de deur dicht. Toch gebeurt het wel en tranen van ontroering zijn dan vaak het gevolg.

Er is weinig vergeving in onze samenleving. Ook in de nadagen van de verkiezingen wordt de schuldvraag overal gesteld. Door wie komt het dat we zo’n groot verlies geleden hebben? Op wie kunnen we de schuld afschuiven? Wie echter uitgaat van een gezamenlijke verantwoordelijkheid zal toch weer zoeken naar wat mensen tot elkaar brengt, meer dan wat mensen uiteen drijft. Het vergeven zou ons langzaam in het bloed moeten komen. Vergeven betekent niet dat je ontkent wat er gebeurt. Vergeten kun je sommige dingen niet. Wel vergeven. En dan zie je – ook bij misstappen in de huwelijkstrouw – dat er mildheid in de relatie groeit.

Maria Magdalena is een van de belangrijkste vrouwen naast Jezus geworden, samen met Jezus’ moeder Maria. Koning David, al pleegde hij overspel en liet hij iemand vermoorden, is de steunpilaar van het Godsvolk geworden en gebleven. Wij die hier zitten: ieder van ons heeft wel een moment gehad waarop je later niet met genoegen terugkijkt. Wie hierin duidelijk en oprecht is en weet vergiffenis te vragen, die groeit allen maar in zijn verhouding tot andere mensen én tot God. Wie echt iets ernstigs vergeven is, die is betrouwbaar. Die verheft zich niet boven een ander maar weet op zijn of haar beurt weer mild te staan tegenover andere mensen.

En ben je dan niet echt een mens van God?

 

Joost Jansen o.praem.