Back to basics… Terug naar het enig noodzakelijke… Op vakantie kwam ik in een dal terecht – ergens in Duitsland - waar zo’n 700 verkenners op allerlei kleine veldjes hun kampement hadden opgeslagen. Ik werd ook uitgenodigd op een avond bij vier echtparen die met hun kinderen daar kampeerden, geen elektriciteit, geen mobieltjes of mp-3-spelers.

 Gewoon – één keer in het jaar – back to basics, terug naar het enig noodzakelijke. ‘Dan waarderen we des te meer wat we in het jaar allemaal hebben’, zeggen ze. Want wat gebeurt er als je terug gaat naar het enig noodzakelijke? Als alles lucht is, ijdelheid der ijdelheden, zoals de wijsheidstekst uit de eerste lezing ons leert, wat is dan blijvend?

Laten we eerlijk toegeven, wij vergapen ons vaak aan de rijkdom van anderen. Op de televisie zien we de luxe van miljonairs, van koningshuizen. We zien de glamour en glitter, en… we vinden het mooi. We zouden – al was het maar één dag – dit ook wel eens willen meemaken. En tegelijkertijd weten we dat dit niet het echte leven uitmaakt. Ook deze mensen kunnen vallen, ook deze mensen kunnen in hun persoonlijke leven dingen meemaken die hen soms doen verlangen naar de eenvoud van een hutje op de hei. Je eigen bestaan vergelijken met een ander die het in jouw ogen beter heeft, is geen oplossing. We zullen zelf terug moeten naar de vraag: Wat is nu blijvend voor mij?

Die vier echtparen in dat dal in Duitsland hebben lange gesprekken. Onderwijl spelen hun kinderen met elkaar. Waar die gesprekken over gaan? Hoe beleggen we onze spaarcentjes zó dat er geen wapens mee worden gemaakt? En als een van ons werkloos wordt met deze recessie: hoe ondersteunen we elkaar? En wat wil God met ons en onze kinderen in deze tijd? Het lijkt alsof zo’n vallei en het ontbreken van allerlei luxe het gemakkelijker maakt om over deze dingen met elkaar te praten. En de aandacht voor ‘wat blijvend is’, baart een nieuwe levensstijl.

Met deze boodschap van Jezus, met dit Woord van God, wordt ons een spiegel voorgehouden. Een spiegel, want eigenlijk weten we het zelf heel goed. We weten dat geluk niet zit in klatergoud en in het Zwitserlevensgevoel. Die rijke man uit de gelijkenis van Jezus met zijn grote oogst, heeft er niet lang van kunnen profiteren. We weten dat er veel ijdelheid onder ons, in ons is. Er is veel valse schijn in onze samenleving. En als ons dan een spiegel wordt voorgehouden… dan weten we het wel. Maar hoe verder? We kunnen terugkeren naar onze eigen huis en haard en de draad weer oppakken. We kunnen echter ook met elkaar praten over wat voor ons blijvend is. We hoeven echt niet te schermen met beelden van een gestrenge God die ons rekenschap vraagt over ons leven. Als we vandaag niet zelf in de spiegel kijken, dan helpt het ook niet op het einde van ons leven.

Wat zijn onze blijvende waarden die iedere dag opnieuw ons zouden moeten sturen? Natuurlijk gaat het om onze gezondheid, om de relaties met onze kinderen. Gaat het ook een beetje verder? Gaat het ook om wat meer saamhorigheid in onze buurt en aandacht voor mensen die weinig hun huis uitkomen? Gaat het ook om dat slot op onze mond wanneer het weer gaat over mensen die alleen maar uit onze ruif van sociale voorzieningen eten? Gaat het om een klimaat waarin ook God een plaats krijgt? Want uiteindelijk is Hij het toch die ons roept tot een nieuwe levensstijl?

IJdelheid der ijdelheden, alles is ijdelheid, zo zegt de eerste lezing. Ik zeg: niet alles, niet alles is ijdelheid. Ik wil niet aan het feit dat alles ijdelheid is. Ik geloof heilig dat aan ons, aan ons christenen, een bijzondere schat is toevertrouwd. Geloof dat er steeds een nieuwe kans geboden wordt, ook door de dood heen. (Jezus laat ons dat zien.) Het feit dat er een God van liefde is die van ons houdt. (Wij zijn zijn kinderen.) En de hoop die ons geschonken wordt. Dat is – in onze huidige samenleving – een vernieuwende levensstijl. Geloof, liefde en hoop: dat is wel een grote rijkdom die steeds voorhanden is. Staan we open om die te ontvangen?

Joost Jansen o.praem.