Akzo-Nobel had een goede deal een aantal jaren geleden. Organon in Oss is verkocht voor veel geld, heel veel geld. Maar nu wordt misschien de helft van het personeel ontslagen. Welke verantwoordelijkheid hadden de bewindvoerders van toen? Aan de andere kant hoor ik ook van een familiebedrijf.

In de loop der jaren zijn de aandelen verdeeld over veel familieleden. Maar toen de recessie zijn uitwerking begon te krijgen, werd er even geen dividend uitbetaald. De pater familias heeft dit besloten. Het behoud van werk voor alle werknemers is toch belangrijker. Twee heel verschillende manieren van bedrijfsvoering. Het verschil zit ‘m in de verantwoordelijkheid, niet met het oog op het grote geld, maar de verantwoordelijkheid voor gezinnen en het welzijn van mensen.

Realiseren we ons wat het woord, het begrip, ‘verantwoordelijkheid’ inhoudt? In het woord ‘verantwoordelijkheid’ zit het woordje ‘antwoord’. Ieder die verantwoordelijkheid draagt doet dit ten opzichte van een opdracht die hij gekregen heeft, uiteindelijk van iemand. Een baas, een partner, of een opdracht vanuit een gegroeide situatie, misschien wel een opdracht van God. Wie een gezin heeft, is daar verantwoordelijk voor. Zo zou het in ieder geval moeten zijn. Wie een oproep, een roeping heeft verstaan, is daar verantwoordelijk voor. Wie gevraagd wordt en er ‘ja’ op zegt, is daar verantwoordelijk voor.

Het verhaal van Jezus, de gelijkenis die Hij vertelt, gaat over verantwoordelijkheid. Het gaat over de verantwoordelijkheid van de baas én van de knecht. Ieder is op zijn eigen wijze verantwoordelijk. De baas in dit verhaal laat zien dat hij zich verantwoordelijk voelt voor zijn personeel. Het personeel, als het waakzaam is, is verantwoordelijk voor wat hen is toevertrouwd. Als ze waakzaam zijn… Dat is natuurlijk wel belangrijk. Want hoe snel sluipt er niet de routine in, hoe vaak handelen we niet op de automatische piloot. Waakzaam-zijn betekent dat je helemaal aanwezig bent bij wat je doet. Het heeft te maken met concentratie. Kennen we het niet van een moeder met een kind in de wieg? Ze kan van alles in huis doen, maar ze hoort onmiddellijk wanneer haar kind haar nodig heeft. Het ene geluidje is niet het zelfde als het andere. Een waakzame mens is verantwoordelijk, en net een beetje meer. Het gaat hem om de relatie, om de verbondenheid, uiteindelijk gaat het om… de liefde.

Hebt u gehoord in het verhaal dat wanneer de baas thuiskomt en hij merkt dat zijn personeel waakzaam is geweest, hij zelf hen gaat bedienen? Waar vind je dit nog, vandaag? Zouden wij zo reageren? De meeste mensen die terugkeren van een lange reis zullen blij zijn als er voor hen gezorgd wordt. Niets van dit alles: de baas zorgt voor zijn personeel. Ik moet denken aan Witte Donderdag: Jezus wast de voeten van zijn leerlingen. Het is de omgekeerde wereld. Jezus wil laten zien dat de verantwoordelijkheid in die nieuwe beweging van Hem de verhoudingen omkeert. Het gaat om elkaar te dienen. Want zo win je de ander. Zo groeit verbondenheid.

Iedere keer opnieuw roept God ons. Al is het maar als we thuis een Onze Vader bidden. ‘Uw Rijk kome’ houdt in dat we worden ingeschakeld om het huis van God onder mensen op te bouwen. Voelen we, weten we ons verantwoordelijk? Gelukkig de dienaar die de Heer waakzaam vindt… Zijn wij die dienaar? Wanneer we hier in de kerk komen dan klinkt steeds die roep om ons er bij te betrekken. Die roep klinkt vanuit zo’n verhaal dat we zo juist gehoord hebben. Die roep klinkt ook bij wat er op het altaar gebeurt. Die roep klinkt als er een moment van stilte valt en we even bij ons zelf te raden gaan. Wat zegt God ons in ons eigen hart?

Ben ik dan verantwoordelijk? Geef ik, geven wij antwoord op die roep? En gaan we er dan mee op weg?

 

Joost Jansen o.praem.