overweging op 19 september 2010
 De pensioenfondsen hebben het moeilijk, wij horen er over in de kranten. Wanneer zal het mij in mijn portemonnee raken, zullen sommigen onder ons zich afvragen? Bij het zoeken naar oorzaken wordt veel gestopt onder het kopje ‘economische crisis’.

 We zijn dan tevreden dat we de schuld ergens kunnen neerleggen. Maar wat is de diepere aanleiding van die ‘economische crisis’? Is het niet allemaal terug te voeren tot begeerte, tot die zucht naar meer voor mij zelf? Hebben we daarom niet gewed op banken die ons hoge rentes beloofden, maar daarna omvielen? We hebben er veel over om meer en meer te vergaren. We gebruiken termen als ‘creatief boekhouden’, we gaan over tot valsheid in geschrifte, we verzwijgen wat neveninkomsten voor de belastingdienst… Natuurlijk zijn we niet de onrechtvaardige rentmeester uit het evangelie, maar we herkennen zijn handelswijze wel.

Het steeds méér willen hebben, begeerte noemen we dit, zit in ieder van ons. Laten we eerlijk zijn. Het gaat er echter om: hoe ga je om met die diepgewortelde drijfveer. Ook om met de nadelige effecten te kunnen omgaan. Want een van die nadelige effecten is de strijd tussen mensen, is oorlog. Het is niet voor niets dat we dit evangelie krijgen op vredeszondag. Alle gewapende conflicten kunnen worden teruggevoerd op de begeerte, op het willen hebben wat niet van mij is. Hoe gaan wij zelf om met de hang naar meer?

Het vreemde in dit verhaal is dat Jezus die rentmeester lijkt te prijzen. En het is toch een fraudeur? Verlaat Jezus dan het goede voorbeeld van de profeten vóór Hem? Heeft de stevige taal van de profeet Amos uit de eerste lezing dan geen invloed meer op Hem? Jezus wordt toch geplaatst in de lijn van deze profeten? En dan prijst hij die onrechtvaardige rentmeester! Wanneer zo iets ongerijmds in de Bijbel gebeurt moet bij ons een lampje gaan branden. Dan moeten we verder zoeken. Waarom wordt die rentmeester geprezen? Omdat hij slim is, omdat hij creatief is, omdat hij nieuwe wegen weet te bewandelen om tot zijn doel te komen. Jezus verzucht als het ware: als de goede mensen nu eens even slim zouden zijn als de boeven, wat zou er dan veel mogelijk worden! Wat zou dat Rijk van God gediend zijn!

Wat zou dan mogelijk worden? Die rentmeester was aangesteld om de goederen van zijn baas te beheren. Wij zijn aangesteld om verantwoordelijk om te gaan met het vele dat ons is toevertrouwd. Bijvoorbeeld: je eigen gezondheid, je partner en je kinderen, je kleinkinderen, het leefklimaat in je buurt, de weinige of misschien ook wel vele bezittingen die je hebt. Wat kun je dan doen? Want de begeerte zit ook in mij, in ons. Ook wij kennen de neiging om dingen te doen waar we alleen zélf beter van worden. Ook in ons land gaan er stemmen op om nu het wat zuiniger moet, maar te snijden in wat we met armen-ver-weg delen. En we realiseren ons niet dat een tweedeling van onze wereld niet bijdraagt tot meer vrede. Want waar de verschillen in welvaart te groot worden, waar geen gerechtigheid is, daar gaan mensen op pad om het bij een ander te halen.

Wat kunnen wij doen? Het begint bij ons zelf. De begeerte die in mij is zal ik moeten aankijken. De onrechtvaardige rentmeester zit ook in mij. Het gaat om de kleine keuzes die ik maak. Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd, leerde ik vroeger. En dat geldt op heel veel terreinen. Het geldt voor het beheer van mijn portemonnee en ook bij het onderhoudt van mijn tuin. Het geldt voor mijn relaties, mijn netwerk, en het geldt voor mijn politieke keuzes. De individuele keuze van ieder van ons kan het verschil maken. Vrede mondiaal begint in mijn eigen huis, in mijn eigen straat. ‘Wie betrouwbaar is in het kleinste, is ook betrouwbaar in het grote; en wie onrechtvaardig is in het kleinste is ook onrechtvaardig in het grote’, zei Jezus in zijn parabel. Wij kunnen werken aan de rechtvaardigheid en vrede in onze wereld door het op de eerste plaats te doen in ons eigen bescheiden verband.

Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd…

 

Joost Jansen o.praem.