‘Ziende blind, horende doof’, we zeggen dat als mensen niet zien en niet horen terwijl het overduidelijk voor hun ogen gebeurt. Ze zijn dan met andere dingen bezig. Er gaat zoveel door hun hoofd dat ze de meest eenvoudige zaken niet meer horen en zien. Soms ben je ook verblind door pracht en praal, of door oorverdovend lawaai. Het is wel het beeld van onze maatschappij. Wie verlekkert zich niet aan een programma over miljonairs, of komt verdoofd en schor van een feestje met keiharde muziek? Maar er is natuurlijk meer…

Er gebeurt veel buiten ons gezichtsveld. In onze maatschappij sluiten velen zich er voor af. Dit is gewoon een feit. Wanneer we kijken naar de huidige kabinetsformatie dan is dit duidelijk. Onze eigen portemonnee, onze eigen winst- en verliesrekening, wordt hoe langer hoe belangrijker. Wie ligt er voor onze deur? Wie is Lazarus? Wie nemen vandaag de plaats in van Lazarus, liggend voor onze deur? In plaats van nu een waslijst op te noemen van crepeergevallen en crepeersituaties, is het misschien belangrijker om ons af te vragen: hoe kijken wij, hoe luisteren wij. De situatie die in het evangelie wordt geschetst is herkenbaar.

De rijke man ziet niet wat zich voor zijn deur afspeelt. Hij is opgesloten in zijn eigen beschermde wereld. Hij heeft geen naam. We weten niet wie hij is. Dat is wel ernstig, iemand zonder naam, zonder identiteit. Zijn enige identiteit is dat hij rijk is. De arme voor zijn deur heeft wel een naam: hij heet Lazarus. Zijn naam betekent: God helpt. Dat is een mooie naam, dat is identiteit. Er is gelukkig iemand die zich over hem ontfermt, God. Of misschien zijn er ook wel mensen die in naam van God hem helpen. En beiden, Lazarus en de rijke, sterven. Voor beiden is het moment gekomen om rekenschap af te leggen van hun aardse bestaan. Er wordt beiden een spiegel voorgehouden. Dat gebeurt als je overlijdt. Ik geloof niet zo zeer in een oordelende God. Ik geloof wel dat mij een spiegel wordt voorgehouden. Een winst- en verliesrekening van mijn bestaan mag ik zelf opmaken. Niemand hoeft dat voor mij te doen. Ik zelf ben verantwoordelijk genoeg.

Krijg ik hierin hulp? God helpt, dat is de betekenis van de naam Lazarus. Hoe helpt God mij? Hij geeft mij de verhalen van de Bijbel. Mozes en de profeten, en het verhaal van Jezus. Zo helpt God. Hij helpt ook door mij zijn goede Geest te geven. Want je hebt wel goede oren en ogen nodig om die verhalen te lezen, te beluisteren. Je hebt elkaar nodig, want die verhalen krijgen pas hun volle betekenis in een viering zoals nu. God helpt: kijk eens wie voor je deur ligt! Kijk eens wat er over je beperkte grenzen heen allemaal aan de hand is, of achter sommige deuren... Er is zoveel aan de hand in onze wereld, we hoeven de kranten maar open te slaan. We kunnen mistoestanden niet af doen met: ‘Maar die regering is zo corrupt als wat.’ Er zijn mensen die de dupe zijn en die mensen vragen om hulp. Ze liggen – door de media opgevoerd – voor onze deur. Net als die arme Lazarus in het evangelie. De kloof tussen onze wereld en de derde wereld is nog steeds groot. Ook tussen onze wereld en wat we noemen de ‘vierde wereld’, de verborgen armoede van - bijvoorbeeld - sommige eenoudergezinnen in onze westerse samenleving. Lazarus ligt ook voor onze deur.

Beste mensen, het gaat er echt niet om onszelf een schuldcomplex aan te praten. Het is zaak dat we onze ogen en oren open houden. Het gaat er om dat wij beseffen dat ieder van ons verantwoordelijk is voor zijn eigen bestaan. Ik zou niet graag in de schoenen van die rijke uit het evangelie staan als mij eens de spiegel wordt voorgehouden. Dan ben ik liever als die Lazarus die voor de poort lag maar die wel door God geholpen is. En dan ben ik wellicht ook liever de helpende hand van God voor al die anderen die voor onze deur liggen. Hier in het rijke westen, en in landen waar nog zoveel mensen op ondersteuning wachten.

Meer dan ooit worden we door deze boodschap van God geplaatst midden in de realiteit van onze dagen. We worden echter gevoed aan deze tafel met de gave van God zelf. Hij helpt ons, Hij geeft ons voedsel. Hij houdt ons de spiegel voor.

                                   Joost Jansen o.praem.