Zien is niet vanzelfsprekend. Dan heb ik het niet over de opticien hier in het dorp. Ik heb het ook niet over een blindeninstituut. Dan gaan we het verhaal beperken tot mensen die visueel gehandicapt zijn. Dan plaatsen we dit wonderverhaal ver van ons af want ik geloof niet dat er blinde mensen hier in de kerk zitten. Het gaat over het zien en niet-zien van gewone mensen, met of zonder bril.

Want al zijn we goed ziende, dan zien we soms niet alles. Soms weten we echt niet wat er allemaal in onze straat zich afspeelt. Pas nog hebben mensen in ons dorp in de krant moeten lezen dat iemand inde straat gestorven is. Wist jij er van?, wordt dan aan elkaar gevraagd. We hebben het niet gezien!

Zien wij de vreugden en de noden van mensen dichtbij? Om maar niet te spreken over de vreugden en noden van mensen ver weg… Zien wij ze? En als we ze zien, wat is dan onze reactie? Gaan we gelijk zoeken naar oorzaken? Zoeken we dan naar redenen om ons niet met deze vraag, met deze mens te hoeven bezighouden?

Iets van dit alles speelt zich af in het verhaal van Jezus dat we zojuist beluisterd hebben. Het is overduidelijk dat Jezus een wonder verricht: een blindgeborene – dus iemand die vanaf zijn geboorte blind is – wordt genezen. Wat vervolgens gebeurt, vindt ook plaats vandaag. Mensen gaan op zoek naar verklaringen én de schuldvraag. Hoe komt het dat hij blind is geboren. Heeft zijn moeder gerookt tijdens de zwangerschap? Of te veel gedronken? Of zit het ergens in de genen? Kon iemand er wat aan doen? En als er nu geen reden gevonden kan worden? Dan geven we het soms door aan een ander om het verder uit te pluizen. Bij Jezus niets van dit alles. De blinde wordt gewoon geaccepteerd. Het gaat niet om de oorzaak of de schuldvraag. Het gaat om deze mens die geholpen moet worden. Waar het allemaal vandaan komt en hoe het allemaal gekomen is, daar bemoeit Jezus zich in eerste instantie niet mee. Het gaat om deze mens die hulp nodig heeft.

In dit weekend stellen we de diaconie centraal. Diaconie is de aandacht die een parochie heeft voor de mens die vraagt om hulp. Het kan zijn dat het gaat om iemand te helpen de juiste hulpverleningsinstantie te vinden. Het kan ook gaan om mensen die regelrecht buiten de boot vallen. Een buitenlandse vrouw is illegaal in ons land omdat haar man en zes kinderen wel legaal in Nederland mogen zijn. Ze moet in haar land van herkomst op de Nederlandse ambassade haar inburgeringexamen doen. Wie betaalt de treinticket? Enkele parochies hebben het gedaan en ze is gelukkig geslaagd! Een man klaagt nooit maar je ziet dat hij niet gelukkig is. Hoe kom je er achter wat er aan de hand is? De verborgen vraag achter deze mens… Diaconie in het voetspoor van Jezus betekent dat je in eerste instantie niet de vragen stelt naar het waarom of de schuld, maar dat je begint met de mens te accepteren zoals hij is. Je gaat gewoon naast haar of hem staan. Hij of zij is een tochtgenoot, is een mede-mens. Samen kun je er uit komen. Misschien dat later gekeken moet worden hoe het zo ver heeft kunnen komen. Om er van te leren.

Maar diaconie mag niet gebeuren omdat ik zo nodig goed wil zijn voor een ander. De ware drijfveer voor een diaconale instelling van christenen is dat Jezus heeft gezegd: bemin de naaste zoals je zelf. Bemin de naaste want hij is zoals jij. Ga met je naaste om zoals jij zou willen dat anderen met jou omgaan. Een eenvoudige oefening: verplaats je eens in die ander! Daar gaat het om. Wij hebben het naar omstandigheden goed. Maar die ander…

Het gaat dus steeds om eerst je eens diep naar binnen te keren, om bij je hart te komen en van daaruit te reageren. Dat kan angstig maken want even uitrusten bij je eigen hart is lang niet altijd gemakkelijk. Daarom ook hebben we dit diaconieweekend geplaatst in de vasten, in de veertigdagentijd. Je kunt pas echt iemand zijn voor een ander wanneer je bij je zelf kunt zijn. Diaconie is daadwerkelijke liefde, het gaat dus om je gevoel, je verstand, om je hart. Wie echt geraakt is door die ander zoekt niet naar redenen om zich te kunnen onttrekken aan zijn verantwoordelijkheid. Neen, wie zich door een ander laat raken, komt in beweging. Hij is niet blind, maar ziet echt!

Joost Jansen o.praem.