overweging op 8 mei
Ze waren teleurgesteld in hun geloof. Ze hadden nog zo gehoopt dat het iets zou opleveren met die vriend van hen die zo veelbelovend was. Hij bracht mensen bij elkaar en met hem konden ze de bezetter wel aan. Maar die vriend van hen is gedood. Juist op zo’n moment wil je toch steun krijgen van je geloof? Daar is geloof toch voor?

Hebben we het nu over de Emmaüsgangers? Of hebben we het over mensen van onze tijd die ook teleurgesteld zijn in de kerk en het wel voor gezien houden. Niet met veel vertoon en publiek afstand nemen, hoewel dat ook gebeurt. Veel meer door gewoon te verdwijnen in het stilzwijgen. We hadden van huis uit gehoopt dat zo’n kerk nog wel ergens voor zou kunnen dienen. Maar na zoveel jaren dat ik toch wel geregeld naar de kerk ga, vind ik dat ik ook goed voor een ander kan zijn zonder dat geloof. En trouwens, ik moet toch ook voor me zelf kunnen kiezen? Ik hoef toch die anderen niet altijd?

Het verhaal van de Emmaüsgangers is ons verhaal. Het is het verhaal van mensen uit onze straat, heel herkenbaar. Het gevoel van teleurstelling kan verlammen. Ik zie die Emmaüsgangers als het ware naar huis sjokken. De fut is er uit. Hoe neem je met een teleurstelling je gewone leven weer op? Meestal met teleurstelling. Totdat…

Totdat er onverwacht iemand met je optrekt die luistert. Opmerkelijk is wel dat die mens begint met met hen mee te lopen. Hij zegt niet dat ze wat meer pit moeten tonen en naar Jeruzalem terug moeten gaan. Hij gaat gewoon met hen mee, ook in hun teleurstelling. Wij reageren vaak anders: ‘Kop op, het is niet zo erg.’ ‘Na regen komt altijd zonneschijn.’ ‘Maak je niet druk, er is altijd wel weer een verder.’ Dat zijn opmerkingen die je vaak hoort maar niet helpen. Want je voelt je niet begrepen. En dat is erg, daar zit vaak de meeste pijn.

Die vreemdeling die met je optrekt, doet eigenlijk niet zoveel. Hij luistert. Hij vertelt verhalen van mensen die ook zo iets hebben meegemaakt en er doorheen gekomen zijn. Hij vertelt van Abraham die zijn bedoening moest achterlaten en op weg gaan naar een vreemd land. Hij vertelt van Mozes die zijn volk door de woestijn geleid heeft naar het Beloofde land. Hij vertelt van de profeten die ook heel wat hebben moeten doorstaan maar die steeds ervaren hebben dat Gods aanwezigheid er altijd toch was. God helpt in heel moeilijke omstandigheden. Dat is de kracht van verhalen die door al die ervaringen van zovele mensen steeds opnieuw werken. Die vreemdeling die met hen meetrekt, wordt gedragen door ervaringen die hem als het ware overstijgen. Maar ze helpen wel.

En dan gaat die vreemdeling met hen aan tafel. Met elkaar aan tafel gaan wil zeggen dat je voor elkaar open wilt staan. Je neemt de tijd voor elkaar. Als ik dit zeg dan realiseer ik me dat dit vandaag in veel gezinnen nog maar weinig het geval is. Er is de magnetron, er is de snelle hap uit de muur. Maar er is ook zoveel te doen in het moderne gezin, ieder op een ander tijdstip. Met elkaar aan tafel gaan betekent aanwezig zijn voor elkaar, echt er voor elkaar zijn. Dan pas kan er iets doorbreken van ‘samen’, van dat gevoel dat je er echt bent voor elkaar. Verlangen we daar niet allemaal naar?

Het gebeurt aan tafel dat ze echt zien wie die mens is die met ze heeft meegelopen in hun teleurstelling. Ze weten wat hen te doen staat: de draad weer oppakken. Want het is bij hun vrienden, hun medeleerlingen, bij de apostelen, dat de inspiratie, dat de aanwezigheid van God, verder gaat.

Er zijn tegenwoordig veel mensen teleurgesteld in de kerk, in het geloof. Waar zijn de mensen die een eindje meelopen? Misschien wel even de verkeerde richting uit… Wie durft zijn eigen ervaring met hen te delen? Ervaringen van dat aan het eind van een donkere tunnel er steeds een licht kan zijn. Misschien zelfs wel eens een stevig woord zeggen om te helpen. Wie gaat de uitdaging aan? Teleurstelling beantwoord je niet door iemand verder het moeras in te helpen. Je kunt wel aanwezig zijn, meetrekken. ‘Er zijn’ kan wonderen verrichten. Echt ‘er-zijn’ kan de ogen openen. Wie durft er echt te zijn voor die ander?

Joost Jansen o.praem.