overweging op 18 juli 2011
 In het programma De rijdende rechter gaat het vaak over hele kleine zaken die ingrijpende gevolgen hebben. Een tak hangt over de schutting bij de buren en geeft aanleiding tot een geweldige en soms ook gewelddadige vete. Wanneer het klimaat niet goed is, kan de kleinste verstoring aanleiding geven tot ruzie en zelfs oorlog. Hoe er mee om te gaan? De rijdende rechter pluist de regels uit, maar weet ook wel dat louter met het volgen van de regels van de wet er geen goed klimaat ontstaat. Hiervoor is meer nodig. En dat meer lees ik in het evangelie van vandaag.

Misschien is dat ook wel de bedoeling van die boodschap van Jezus. Naast het gezonde verstand van de mensen is er ook dat ‘net-even-meer’ nodig. De mildheid, het mededogen, de verzoening, kortom: de liefde. En daar ontbreekt het vaak aan in onze verzakelijkte wereld. Het wordt kil als je slechts reageert zoals die knechten van het evangelie: wie is de zondaar? Wie is de schuldige? Het is het eeuwenoude mechanisme van het zoeken naar de zondebok. En dan de vraag: Het onkruid dan maar uitrukken? Als we naar onze werkelijkheid kijken dan weten we gewoon dat het vaak niet mogelijk is. Wanneer iemand in een bedrijf sjoemelt met zijn benzinedeclaraties, dan kun je dit wel aanpakken, maar wanneer de mens zelf niet verandert gaat hij op een andere manier op de zelfde wijze door.

Hoe dan wel? Jezus geeft een aantal tips. Trouwens die tips zitten ook in de eerste lezing uit het boek Wijsheid. Het zijn tips die je ook vindt bij andere wijsheidsleraren. Maar er is toch dat ‘net-even-meer’ van Jezus. Het gaat Jezus om niet met de botte bijl te werken maar de mensen zó nabij te zijn dat ze zelf inzien dat ze anders moeten gaan werken. Dat is een hele uitdaging, maar het is wel de moeite van de inspanning waard. Er wordt dan een beroep gedaan op het goede dat in iedere mens aanwezig is. Soms moet je hierbij opmerken: misschien tegen alle beter weten in. Maar toch. In wezen is iedere mens goed geschapen. Spreekt de Bijbel niet over de mens geschapen naar Gods beeld en gelijkenis? Dat is een hele rijke gave die aan ons allen is meegegeven.

Ik heb niet het hele evangelie deze dag gelezen. Ik heb gelezen over het weinige onkruid dat de hele oogst zou kunnen verpesten. Maar we hebben ook gehoord over hoe één mosterdzaadje een grote boom kan voortbrengen. We hebben gehoord van dat kleine beetje gist dat nodig is om een mooi brood te bakken. De laatste twee gelijkenissen zijn positieve verhalen. Zoals er weinig nodig is om de sfeer te verzieken, zo is er ook maar weinig nodig om de zaken ten goede te keren. Er hoeven maar een paar mensen te zeggen: nu is het genoeg en je kunt de keer maken. Dat gebeurt in het groot in de Arabische wereld waar een aantal studenten hebben gezegd: we pikken het niet meer, met alle gevolgen van dien. Het gebeurt echter ook onder ons. Wie blijft zitten in het ‘zwartepieten’ breekt af, wie de handen in elkaar slaat zorgt voor een beter klimaat. Er is maar en klein beetje gist nodig en het hele deeg rijst. Er zijn maar een paar mensen nodig die echt het verschil willen maken in onze samenleving en dan denk ik, geloof ik, dat we onze samenleving menselijker kunnen maken.

Als kerk worden we kleiner. Maar dat wil niet zeggen dat we uitgeteld zijn. Als kerk worden we misschien teruggebracht tot hoe het eens bij Jezus is begonnen. Tegen het onkruid in onze samenleving in, blijven wij ons inzetten om wat meer menselijkheid, warmte, vertrouwen te brengen.

Wij kunnen dat ‘net even meer’ aanbrengen door gewoon tijd te maken voor een ander. Hem of haar laten uitspreken en laten merken dat je iemand de moeite waard vindt. Misschien dat onze dagen er van buiten bezien het zelfde uitzien als voorheen. Maar we brengen wel dat ‘net even meer’ aan. En is daar niet om te doen? Is het ook God daar niet om te doen?

Joost Jansen o.praem.