Niet alleen vroeger, ook vandaag zijn er grote mensen. Via internet kun je zelfs met filmpjes  ‘live’ deze ‘geweldenaren’ volgen. Ik denk aan een Nelson Mandela, aan een pas overleden Vaclav Havel in Tsjechië, om maar niet terug te gaan naar Kennedy, Martin Luther King of Johannes Paulus II. Wat hebben deze mensen met elkaar gemeen? Waarom zijn ze zo bijzonder?

 

Ik denk dat het te maken heeft hoe zij op cruciale momenten in de geschiedenis leiding hebben gegeven. Ze hebben weet van het verleden, ze staan midden in hun tijd, en ze kiezen voor toekomst. Ook de manier waarop ze met het verleden omgaan is meestal bijzonder. Ze weten het verleden te vergeven omdat ze de toekomst zo belangrijk vinden. Dat is profetisch. Dat is pas de toekomst serieus nemen. Het verleden niet vergeten, wel vergeven omwille van de toekomst.

 

De profetische mensen die ik heb genoemd in het begin, hebben nog iets meer gemeen. Allen hebben zich laten inspireren door de boodschap van Jezus, een profeet die 2000 jaar geleden is opgestaan. Jezus die goed geluisterd heeft naar al die grote mensen die Hem zijn voorgegaan, maar die toekomstgericht zijn weg gaat. ‘Als je ergens niet ontvangen wordt, schut dan het stof van je voeten en ga verder’, heeft Hij ergens gezegd. En Hij ging verder en joeg boze geesten de stuipen op het lijf, zo hoorden we in het evangelie van zo juist. Welke boze geesten? Zijn die er ook vandaag?

Een boze geest zorgt er voor dat vandaag buitenlanders een etiket wordt opgeplakt. Ze kunnen dan bijna niets meer goed doen. Een boze geest zet aan tot het graaien naar geld in plaats van te delen. Een boze geest fluistert ons in dat je zelf wel mag bepalen wanneer je leven voltooid is, daar hoeft geen God aan te pas te komen. Dan hebben we wel heel concrete boze geesten in ons midden… Boze geesten die vaak heel gewoon gekleed gaan. Hoe reageer je er op? Hoe ga je samen met anderen de toekomst tegemoet?

Er zijn mensen die zich bewust zijn van die boze geesten. Ze gaan dan op zoek naar allerlei verklaringen. Ik hoor ze zeggen: ‘Ergens in de genen zal wel iets zitten, of in mijn jeugd heb ik nare ervaringen opgedaan, of het klimaat is toch echt wel veranderd.’ De oorzaak zoeken ze steeds buiten zich alsof hun eigen verantwoordelijkheid is uitgeschakeld. Ze zijn het slachtoffer van… ja, van zichzelf. En dit gebeurt op grote schaal.

Een echte profeet staat anders in het leven. Hij of zij (het kan ook een vrouw zijn) is zich bewust van het verleden maar durft ook verder te gaan. Waarom? Omdat er zo veel voor onze deur staat. Vandaag de dag moeten we snel ‘schakelen’ om in ons werk, in onze bezigheden en ook in onze families bij de tijd te blijven. Er zijn echt veel uitdagingen die vandaag op ons af komen. Hoe blijf ik overeind als mijn werk onzeker is of zelfs nu ik werkloos ben geworden? En is geld de enige drijfveer in mijn leven? Zijn buitenlanders een bedreiging of juist een verrijking voor ons land? De boze geesten die ons de verkeerde richting op willen, kunnen ontzenuwd worden. Door je te wenden naar we samen aan toekomst bouwen.

Als we het verleden weten te vergeven en ons keren naar de toekomst, gebeuren er andere dingen. Het verleden is dan geen last meer die ons achtervolgt en – sterker nog – ons verlamd. Profeten zoals Jezus, maar ook mensen als een Mandela, een Vaclav Havel of een Johannes Paulus II, kennen de geschiedenis maar al te goed. Een verleden van de apartheid of van een communistisch regime. Maar omwille van de toekomst vergeven ze het verleden en gaan verder. Ook voor ons geldt dat. Dat je eens bedrogen of verlaten bent, hoeft je leven nu niet te verlammen. Dat je eens geen goede opleiding hebt kunnen volgen, daaraan kun je vandaag nog wwerken. Dat je intens verdrietig bent, hoeft je niet te sluiten voor de weg verder.

De bemoediging van deze verhalen is voor ons vandaag op de tijd en de plaats waar we ons nu bevinden. Dit jaar staan ons economisch grote uitdagingen te wachten. Uitdagingen in plaats van problemen. Vergeven we het verleden en pakken we samen de uitdagingen op?

Joost Jansen o.praem.