Afgelopen weekend publiceerde het Nederlands Dagblad (ND) een artikel over eerlijke chocola. Het uitermate kritische artikel stelt dat fairtrade boeren in Afrika te weinig geld ontvangen voor hun cacao. Het werd door diverse andere media overgenomen. Als Landelijke Vereniging van Wereldwinkels krijgen we veel vragen over de kwestie. In deze nieuwsbrief geven we daar graag antwoord op.

Om te beginnen vinden we het een goede zaak dat er een discussie is over fairtrade. Het laat zien dat de Nederlandse consument het belangrijk vindt om te weten waar hun producten vandaan komen en of producenten en boeren er genoeg aan verdienen. Bij het artikel in het ND hebben we een aantal kritische kanttekeningen.

Het onderzoek in Afrika

Het artikel is geschreven naar aanleiding van een onderzoek in Afrika. Dat onderzoek werd uitgevoerd door het ND in samenwerking met een groep Afrikaanse journalisten. Zij spraken met cacaoboeren in Ghana, Ivoorkust, Kameroen en Nigeria. Zoals het artikel al aangeeft, troffen ze er zowel tevreden als ontevreden boeren aan.

Conclusie: boeren verdienen te weinig

In het artikel komt een ontevreden boer aan het woord, waaraan de conclusie wordt verbonden dat fairtrade boeren te weinig verdienen. Fairtrade zou niets meer zijn dan holle frasen en loze beloftes. In die conclusie herkennen wij niet de zaak waar wij ons al ruim veertig jaar voor hardmaken. Natuurlijk is de praktijk weerbarstig, maar fairtrade garandeert dat de inkopers van cacao aan boerencoöperaties een minimumprijs van 2 dollar per kilo betalen. Als de wereldmarktprijs hoger is, wordt die prijs betaald, plus een premie. Op de betaling van de juiste prijs wordt via een internationaal certificeringsysteem toegezien. Hoe het geld van de premies wordt besteed, wordt door de boeren in de coöperaties gezamenlijk besloten.

Onderbouwing ontbreekt

Max Havelaar heeft in reactie op het artikel de onderzoeksgegevens opgevraagd bij het ND en de groep journalisten, maar niet ontvangen. Hierdoor is het voor Stichting Max Havelaar onmogelijk om de genoemde misstanden te verifiëren en indien nodig daarop actie te ondernemen. Om ervoor te zorgen dat de fairtrade sector kritisch kan zijn en blijven hopen we dat het ND de gegevens alsnog deelt met Max Havelaar.

Conclusie: Max Havelaar verrijkt zich

In het artikel wordt, geheel ten onrechte, de conclusie getrokken dat de kosten die Stichting Max Havelaar maakt voor de promotie van fairtrade ervoor zorgen dat boeren minder verdienen. Er wordt zelfs gesuggereerd dat het geld van de boeren wordt besteed aan zakenreizen van personeel van Max Havelaar. Die conclusie en suggesties weerlegt de organisatie zelf al in deze reactie. Net als de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels wil Stichting Max Havelaar dat meer consumenten meer fairtrade kopen. Daarvoor betalen Nederlandse merken die fairtrade verkopen een bijdrage. Deze geldstroom staat los van de geldstroom aan boeren.

Blijvend volgen

Als Landelijke Vereniging van Wereldwinkels volgen we de kwestie zeker. Als er nieuws is, houden we jullie daar dan ook van op de hoogte. Tot die tijd zijn en blijven we net zo kritisch op onszelf en onze partners als overtuigd van het nut van fairtrade voor boeren en producenten in de arme gebieden van Afrika, Azië en Latijns Amerika.

Mocht je in de winkel vragen krijgen naar aanleiding van het artikel, verwijs de klant dan gerust naar de website van Max Havelaar. Daar is hun reactie ook terug te lezen, evenals een brief van de voorzitter van het Afrikaanse producentennetwerk die verontwaardigd is over de kritiek. Op www.wereldwinkels.nl plaatsen we een kort statement waarnaar je ook kunt verwijzen.

 Secretariaat LVWW/ Wereldwinkel HDL