Op donderdag 3 december 2009 vond er een openbaar debat plaats over de intensieve veehouderij in Bernheze. In een bomvolle zaal van Cafe Zaal Kerkzicht trapte wethouder Daandels de avond af.

Aanleiding voor deze avond is de commotie, ongerustheid, onzekerheid en vooral de onduidelijkheid over ontwikkelingen op het gebied van de intensieve veehouderij binnen de gemeente.

Wat betekent dit nu voor de algemene gezondheid, wat betekent het voor het ondernemingsklimaat, wat betekent het voor de leefbaarheid, welke impact heeft het op de ecologische elementen?

Om handen en voeten te geven aan deze gevoelens en vragen neemt de gemeente Bernheze een proactieve houding aan door dit debat te organiseren. Dus niet afwachten maar juist haar inwoners op te zoeken en te zorgen voor goede informering (kennis over materie, te nemen maatregelen en onderzoeken) en het bewerkstelligen van een dialoog.

 

Wethouder Daandels opent de avond  door nogmaals te benadrukken dat het gaat over het bewerkstelligen van een dialoog tussen de betrokken organisaties en mensen, het kweken van wederzijds begrip voor elkaars standpunten en bovenal het samen streven naar een juiste balans.

 

Tijdens zijn inleiding geeft de wethouder ook aan dat het plaatje groter is dan alleen Bernheze. In Brabant zijn namelijk negen zogenaamde reconstructiegebieden benoemd!

In samenwerking met de Provincie, Lokale Overheid, Semi Overheid (Waterschappen, KvK), Gezondheidsinstellingen, Ondernemers en Burgers wordt er invulling gegeven aan deze gebieden.

 

Een van die gebieden, waaronder Bernheze valt, is het gebied Maas en Meierij.Reeds in 2005 is het reconstructie proces al opgestart!

Het Doel?

Het creeren van een vitaal, mooi en een schoon Brabants Platteland. Elementen zoals wonen, leven, werken krijgen hierin een waardevolle plaats. Het is eenvoudig weg wel zo dat men keuzes moet maken, waarbij de wensen en eisen t.a.v. het buitengebied zo optimaal mogelijk benut moeten worden. De manier waarop is door het tonen van respect, waardering en een goed luisterend oor voor elkaars belangen/zorgen.

 

Ter aanvulling op zijn inleiding wordt er een film vertoond met daarin de betrokken partijen. Men krijgt een kijkje in elkaars problematiek en hoe daar mee proberen om te gaan zonder te gaan verzanden in een discussie die geen winnaar zal kennen. Het proces zal alleen leiden tot een succes als men gaat samenwerken en ook streeft naar een gemeenschappelijk doel. 

 

De heer Erik Jansen, senior communicatieadviseur (bureau Imagro), zal het debat gaan leiden. De Deelnemers aan het debat waren:

- IVN: de heer Cent van de Berg;

- ZLTO: de heer Willie Gijsbers;

- Gemeente:Wethouders Eric Daandels en Frans van de Ven;

- GGD: mevrouw Nijdam;

- Ondernemer: de heer Frits Kuijpers;

- Bernhezer Buitenwacht: mevrouw Van der Geld.

 

De debat voorzitter biedt de panelleden een kans om kort hun inleiding te ondersteunen met een woordje:

 

IVN: Bang dat het balans in het reconstructieplan niet wordt gerealiseerd. Het accent lijkt teveel te liggen op de veehouderij en dat het belang voor landschap en natuur ondergeschikt zijn. De verwachting zijn in de ogen van de IVN de afgelopen jaren niet waargemaakt door de politiek. Een gemiste kans.

 

- ZLTO: Met een afdeling van 450 leden en 250 bedrijven zijn er zo'n 160-170 intensieve veehouderij. De belangen worden voldoende erkend door de politiek, maar het lijkt dat de intensieve veehouderij niet voldoende ruimte krijgt om te ontwikkelen, daar waar natuur en milieu al grote stappen gemaakt hebben.

 

- GGD: Onderzoek in samenwerking met de universiteit over de gezondheidsaspecten van intensieve veehouderij. De resultaten van het onderzoek met daarin de mate van de blootstelling ( aan fijnstof en amoniak), veroorzaakt door de intensieve veeteelt bedrijven, bekend gemaakt. Hierbij wordt ook gekeken naar de analyse van de huisartensenregistratie. Het wordt gezien als een eerste aanzet en inventarisatie over de gevolgen van de blootstelling.

 

- Ondernemer:Frits Kuijpers,  Eigenaar van een varkensbedrijf, met als specialisatie een zeugenbedrijf welke ondersteund wordt door een stukje akkerbouw. Hij heeft geen moment spijt dat hij gekozen heeft voor het vak en is blij dat zijn bedrijf in een ontwikkelingsgebied ligt.

 

- Bernhezer Buitenwacht: Een initatief ondernomen door bewoners uit de kernen en het buitengebied. Ze zijn gestart in 2007 omdat er zorgen leefden onder de leden over met name de gezondheidsaspecten in relatie tot de intensieve veeteelt. Het evenwicht tussen de sociale, de natuurlijke en de economische belangen lijkt in onbalans te zijn en de ontwikkelingen van vijf jaar politiek beleid zijn niet naar tevredenheid. Het is geen actiegroep, maar het heeft als doel het aangaan van een dialoog.

 

Hieronder volgt een weergave van het debat, waarbij aangemerkt moet worden dat het een drukke en levendige avond was met vele discussies en vragen.

 

 

STELLING 1:

Alleen dankzij de schaalvergroting kunnen de Bernhezer boeren hun hoofd boven het water houden.

 

ZLTO: Wet en Regelgeving stellen tegenwoordig dermate hoge eisen dat het economisch en maatschappelijk bezien niet anders kan dan de bedrijven moeten groeien. (denk onder andere aan mileu en dierwelzijns eisen). De wet creeert ruimte om te groeien en de ondernemers willen zeker niet sterk uitbreiden, maar het is onvermijdelijk dat er compromissen gesloten moeten worden.

 

Bernhezer buitenwacht: Er zijn indertijd kaders gemaakt, maar de afwaartse beweging is niet zichtbaar, het lijkt eerder te gaan om meer uitbreidingen dichtbij de kernen.

 

Gemeente: Wat nu kon, kon 10-20 jaar geleden ook plaatsvinden. Alles vindt plaats op basis van het vastgestelde Bestemmingsplan. Los van de Reconstructieregelingen zijn er extra regels opgesteld door de gemeente over bijvoorbeeld recreatiebestemmingen. Daarnaast is de wetgeving aangescherpt: de bedrijven moeten voor 2013 voldoen aan strenge regelgeving over de uitstoot!  Verder kijkt de gemeente ook naar de landschappelijke vormgeving en het ondersteunen van maatschappelijk verantwoord ondernemen.

 

IVN: 10 jaar geleden was het veel strenger, er kon gewoonweg niet worden uitgebreid. Nu zie je op locaties waar geen milieu vergunning opzit, voor bedrijven die de varkens van buitenaf halen naar Bernheze extra vergunningen gaan aanvragen.

 

ZLTO: Er zijn bedrijven die letterlijk omgevallen zijn (bijv. door het gebrek aan middelen) die al gezorgd hebben voor een afname van het aantal bedrijven in Bernheze. Jammer genoeg wordt dat vaak vergeten. Vanuit de wet leggen de Varkensquota's grote restricties op aan het aantallen varkens per bedrijf. Wat betreft ondernemen: er is geen grens aan Bernheze.er wordt nu eenmaal ook geproduceerd voor Europa.

 

IVN: Wat bedoel je tijdens je inleiding met x-aantallen die verdergaan met schaalvergroting?

 

ZLTO: het aantal bedrijven dat gaat uitbreiden is niet zo groot als de mensen denken. De aanwas van leerlingen op Agrarische opleidingen (voor jonge intensieve veehouderij) staat bedroevend laag op dit moment.

 

Ondernemer: Niet elke ondernemer kiest dezelfde weg. De een gaat voor een schaalvergroting of een schaalverbreding. Zelf kiest hij voor een beperkte schaalvergroting waarbij hij geen manager is, maar zelf nog zijn bedrijf kan overzien en een goede feeling te houden met zijn veehouderij. 

 

IVN: Wat is de grens van schaalvergroting? Ontwikkelingen wereldwijd zorgen misschien straks voor weer een herziening (naar boven).

 

Wethouder Daandels: Ik hoor de gemeente, de panelleden zoeken ook naar samenwerking en een goede balans. Een balans die nu niet wordt ervaren. Daar moeten we naar kijken.

 

Voorzitter varkenshouderij (publieksvraag): In dit gebied mogen geen nieuwe bedrijven komen, alleen bestaande bedrijven mogen verhuisd worden. Er zijn maar een beperkt aantal plaatsen. Hoe daarmee om te gaan?

 

IVN: dan pleit je dus voor 210 locaties:

 

Voorzitter ZLTO: duidelijk niet, maar er moet wel gekeken worden naar de beperkte locaties.

 

IVN: hoeveel duurzame locaties komen er, en reken dat door in milieu effect rapportages.

 

Wethouder Daandels: die procedure wordt ook precies zo gevolgd.

 

IVN: Is het hiermee niet mee eens.

 

Wethouder Daandels: De Provincie geeft al duidelijk aan wat de kaders zijn. Er wordt wel een provinciale ingreep verwacht. Men moet wel goed kijken, wat kan er maximaal nog binnen die ruimte. Natuurlijk wordt er voortdurend gekeken naar het Provinciebeleid en het Gemeentebeleid (lees balans).

 

GGD: Is gezondheid een duurzaamheidsaspect:

 

Wethouder Daandels: Er is te weinig onderzoek of literatuurstudie voorhanden. De gemeente heeft behoefte aan meer onderzoek (met daarin concrete feitelijkheden) en passen daar het beleid op aan. Gezondheid maakt zeker deel uit van duurzaamheidaspecten.

 

Bernhezer Buitenwacht: De criteria zijn te ruim gesteld!

 

Wethouder Daandels: Uitgangspunt is maatwerk voor het bereiken van een balans. En soms moeten en worden daar zaken in bijgesteld.

 

Publieksmening: Heel blij met dat de politiek toont dat er geen achterkamerpolitiek plaatsvindt door middel van milieu effect rapportages en besluiten die binnenskamers genomen worden. Dat er dus geen discussies zijn in de marges maar juist over de volledige breedte en dat die kans ook geboden wordt.

 

ZLTO: Verwacht nu niet het onmogelijke, stel geen korte tijdsperioden met doelen die onrealistisch zijn.

 

IVN: Men heeft vertrouwen in de boeren maar wil wel met elkaar concretere afpsraken maken over het over het aantal bedrijven. 

Helaas is er geen antwoord op de brief gegeven die al eerder dit jaar was ingediend.

Men is ongerust.

 

Wethouder Daandels: Er is een dialoog met de IVN, volgende week is er zelfs weer een overleg. De gemeente streeft naar een goede afstemming met alle betrokkenen.Hij biedt ruimte aan om de dialoog ook te blijven opzoeken.

 

Debatvoorzitter: Ben jij als ondernemer een van die veertig bedrijven die overblijven?

Ondernemer: Nadruk op het graag duurzaam en maatschappelijk ondernemen en hij heeft er vertrouwen in dat het gaat lukken. Opmerking over intensiveringsgebieden: dat bedrijven op slot gezet worden heeft nogal wat impact, dit verschijnsel gaat voorbij aan de burgers.

 

Publieksmening: liever discussie over kwaliteit dan kwantiteit!    

 

Bij het overstappen naar stelling 2 neemt Wethouders V/d Ven plaats als panellid.

 

 

Stelling 2:

De inwoners maken zicht terecht zorgen over de gezondheidsrisico's door megastallen.

- GGD: geurbelasting (amoniak), fijnstof (niet alleen de hoeveelheid maar ook de samenstelling) en de beleving is daaraan gekoppeld.

Beleving? Dat is de geur en leefomgeving, in welke mate voelen mensen zich prettig die dichtbij in zo'n gebied wonen?

 

- Bernhezer Buitenwacht: Wij maken ons met name zorgen over pluimvee! Er zijn veel pluimveebedrijven en binnen die tak van sport zijn er nog geen goede technische oplossingen voor het tegengaan van schade veroorzaakt door de aanwezigheid van fijnstof.

Men ziet graag dat er meer gedaan wordt beperking van fijnstof. bijvoorbeeld een groene muur rondom de stallen. Misschien moet de gemeente een pilot worden voor Nederland. Probeer te kijken naar het inpassen van nieuwe technieken (overheid stel financiele middelen beschikbaar).

 

ZLTO: Het is zelfs zo dat de overheid al 45.000.000 euro beschikbaar heeft gesteld voor deze voorbeelden. De conclusie dat fijnstof in Bernheze slecht is, is onterecht. Zelfs het leefklimaat is goed.

 

GGD: Maar er is wel een duidelijke MAAR bij die opmerking, een landelijke kaart geeft aan dat het lokaal gebied donkerder wordt. Het LOG draagt zeker bij aan extra belasting door fijnstof.

 

Publieksvraag: Ik heb helaas Q-koorts opgelopen, wordt er wel rekening gehouden met deze slachtoffers?

 

ZLTO: Er is geen landelijk beleid, echter de sector zelf neemt al maatregelen door een pas op de plaats te maken. Eerst de zaken duidelijk in kaart brengen en van daaruit nieuwe ontwikkelingen beoordelen.

 

Publieksvraag: De overheid moet er zelf meer aan gaan doen, burgers en recreanten lopen schade op!

 

Wethouder v/d Ven: Er wordt nog steeds onderzoek gedaan, de gemeenten werken zelfs landelijk samen wat leidt tot regionale maatregelen. De overheid is al jaren bezig (denk aan roetfilters), de luchtkwaliteit is zelfs 40% verbeterd, amoniakgehalte 50% verbeterd en dit alles in twintig jaar tijd.

 

Publieksvraag: De indruk bestaat dat de economisch belangen van de ondernemer zwaarder wegen dan de economische belangen van de burger.

 

GGD: Op de GGD website staat een goed beeld van de Q-koorts verspreiding (een kaart van nederland). Feit is dat Bernheze in een gevarenzone verkeert. 

 

Wethouder v/d Ven: De burger wordt gehoord, de moeilijkheid is dat de gemeente weinig mogelijkheden heeft tot het bijsturen (wettelijke mogelijkheden). En er is nog steeds goed  onderzoek nodig!

 

IVN: Er zijn veel verschillende bedrijven en de concentratie is groot. misschien proberen om een scheiding aan te maken tussen type en grootte bedrijven?

 

Publieksreactie: De luchtkwaliteit is niet goed. Tijdens een kennisdag van de Provincie is gebleken dat op de website www.saneringstool.nl de situatie op je eigen leefgebied precies wordt weergegeven. De oorzaken zijn een combinatie van het verkeer, de industrie en landbouw.

Wat kunnen we zelf doen aan fijnstof/luchtkwaliteit? Fijnstof kun je niet zien en ruiken, het is niet goed in Bernheze.

 

ZLTO: Tijdens die dag is een sheet gepresenteerd die duidelijk andere cijfers vertoond. Het is met name de industrie in Veghel bijvoorbeeld.

 

 

 

Publieksreactie: Q-koorts: De gemeente moet een verantwoordelijkheid nemen.

 

Wethouder v/d Ven: Wij nemen ook de verantwoordelijkheid.

 

Publieksreactie: Wat bedoelt u met duurzaam ondernemen? Wat bedoelt de ondernemer met ondersteuning van zijn activiteiten door akkerbouw?

 

ZLTO: Het duurzaam verantwoord ondernemen is niet louter en alleen binnen de gemeente, het is landelijk en zelfs Europees! We wonen en leven samen. Het ondernemen is wereldwijd.

 

Ondernemer: De consument heeft hierin ook een belangrijke en een verantwoordelijke rol. Als de consument een richting aangeeft (keuzes maakt) volgt de ondernemer vanzelf.

Zijn akkerbouw activiteiten moeten zijn onderneming ondersteunen. Dit lukt niet voor de volle 100%, immers er zijn nog steeds mineralen nodig voor de voeding van de dieren.

 

Publieksvraag: Resistente microbiologische bacteriën, welke aandacht krijgt dit aspect? In hoeverre verantwoord je straks nog grotere bedrijven, moet je wel doorgaan op deze voet zonder onderzoeksresultaten. Of moet je juist bezinnen eer gij begint?

 

GGD: Inderdaad nemen die bacteriën toe bij de bedrijven en dat is een grote zorg t.a.v. de impact op de directe omgeving. Er is door onderzoek al aangetoond dat veehouders en de familieleden in de meeste gevallen drager zijn. De omwonenden die verder weg wonen kennen die mate van concentraties in het lichaam niet. Met name de behandeling van veehouders met dit virus in ziekenhuizen leiden daar tot een risico.

 

Bernher Buitenwacht: Je moet niet wachten op de komst van de verwachte problemen maar zeker nu gaan anticiperen.

 

Debat voorzitter: Overweegt de gemeente een standstill?

 

Wethouder v/d Ven: Nee, maar we moeten wel heel goed de vinger aan de pols houden. Denk dan aan de beoordelingen van milieuaanvragen of de huisvestingsnormen, waarbij ook de GGD betrokken wordt.

 

Directe reactie publieksvrager: En wat dan met de prioriteitsstelling: bij een kans op MRSA en andere resistente bacteriën mag je nu niet doorgaan met ontwikkelen.

 

Voorzitter ZLTO: De diergerelateerde MRSA bacterie is duidelijk anders dan de ziekenhuizen MRSA bacterie.

 

GGD: Er is een verschil in typen MRSA bacterien. Wat we nu duidelijk zien is dat er een nieuwe variant is gesignaleerd bij de varkensbedrijven en die kan leiden tot extra en verhoogde risico's voor de patiënten in ziekenhuizen.

 

Publieksreactie: De wethouder zegt dat op vrees niet kan worden bestuurd, maar kijk eens naar nieuwe gebieden. Misschien gaan ondernemen in Zeeland?

 

ZLTO: Je kunt dat niet verwachten, ieder heeft een verantwoordelijkheid.

 

Ondernemer: Hij wil ingaan op het gesprek met de veearts: door intensieve begeleiding van de dierenarts is met goede management maatregelen het antibiotica gebruik in de sector ver terug te dringen.
 

Publieksreactie: Een ondernemer die al vijftig jaar in het vak zit is volledig MRSA vrij. maar denk ook aan het consumentengedrag!

 

Publieksreactie: Een ondernemer die wijst op een intensieve samenleving, waar ook veehouderij plaatsvindt. Dat is onlosmakelijk verbonden. Maar de agrarische sector moet ook actief luisteren en maatregelen nemen! Maar wel met alle betrokkenen de verantwoordelijkheid nemen. Met een juiste discussie en weloverwogen keuzes.

 

> Op dit moment was het debat al ruim 2,5 uur onderweg en brak de voorzitter de discussies verder af. De behandeling van de derde stelling: het woon- en leefklimaat in Bernheze verbetert door de concentratie van intensieve veehouderijen, kan helaas niet verder worden gevoerd.

 

Debat voorzitter Jansen sluit leuk af door de panelleden te vragen in een glazen bol te kijken en een beeld te geven van de situatie in 2019....

 

Wethouder Van de Ven: Ik verwacht een afname van de intensieve veeteelt bedrijven, maar ook de komst van enkele megastallen.

 

GGD: Het aantal blootgestelde mensen aan fijnstof en amoniak gaat naar beneden. Meer onderzoek moet leiden tot meer en betere inzichten, wat weer leidt tot de gewenste oplossingen.

 

IVN: Slechts veertig intensieve veehouderijen in Bernheze, waarbij de leden lid zijn van de IVN en genieten van ons prachtig landschap. (bijvoorbeeld de ecologische zone!)

 

ZLTO: Er blijven denk ik ik 50% procent van de bedrijven over, waarvan 25% intensieve veeteelt activiteiten heeft.

 

Ondernemer: Een bedrijf dat is aangepast aan de omgeving, energieneutraal opereert. En dat de consument meer geld overheeft voor een stukkie vlees zodat grote stallen niet nodig zijn.

 

Bernhezer Buitenwacht: Hopelijk hebben we dan onze doelen bereikt en zijn we niet meer nodig.

 

Wethouder Daandels sluit de avond af door eenieder te bedanken en met de laatste woorden: Spreek elkaar aan, luister naar elkaar. Het niet uitspreken is vele malen erger en dat leidt tot slechte resultaten. Laten we ervoor zorgen dat we met zijn allen de verantwoordelijkheid nemen en de problemen samen aanpakken.

 

Streef naar een goed Leven, Respect en Het begrip om elkaar de benodigde ruimte te geven. Ik nodig u uit om de gemeente te helpen!

     

 

Tekst: Paul van Zoggel

 

Het staat vrij om een reactie achter te laten op www.hadeejer.nl

 

 

 

 

.